بافته شگفت‌انگیز

+0 به یه ن

مطمئن هستم كه همه شما تا به حال تار عنكبوت دیده‌اید و به احتمال زیاد به آن دست هم زده‌اید. پس اگر از شما بپرسند كه ، تار عنكبوت چه ویژگی‌هایی دارد، اولین چیزی كه به ذهنتان می‌رسد، چسبنده بودن آن است. در واقع همین ویژگی  تارعنكبوت باعث می‌شود كه حشرات در آن به دام بیفتند و عنكبوت آنها را نوش‌جان كند! اما آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید كه چرا خود عنكبوت در تارهایش گیر نمی‌كند و به آنها نمی‌چسبد؟! اصلاً تار عنكبوت چیست و از چه ماده‌ای تشكیل شده است؟ اگر به شما بگویند كه تار عنكبوت از فولاد مقاوم‌تراست آیا باور می‌كنید؟!

بافته شگفت انگیز
تار عنكبوت از مواد مختلف تشكیل شده است و گونه‌های مختلف عنكبوت‌ها، انواع مختلفی از «تار» را تولید می‌كنند. مثلاً بعضی از عنكبوت‌ها قادر هستند به وسیله غده‌های مختلفی كه برای تولید تار دارند، تا هفت نوع تار تولید كنند كه هر كدام از آنها كاربرد خاصی دارد.

تارهای مختلف، ویژگی‌های فیزیكی متفاوتی دارند. میزان  ضخامت و چسبندگی و قدرت تحمل آنها متفاوت است.

به طور تقریبی، قطر یك تار عنكبوت یك دهم قطر موی انسان است.

اما با این وجود جالب است بدانید كه یك تار عنكبوت بسیار قوی‌تر از یك قطعه فولاد هم وزنش است.
بافته شگفت انگیز

تار عنكبوت از دو نوع پروتئین تشكیل شده است كه مولكو‌ل‌های این پروتئین بسیار كش‌دار و قوی است و به گونه‌ای طراحی شده كه می‌توان آنها را كشید . تار عنكبوت را می‌توان تا، سی الی پنجاه درصد طول اولیه‌اش (بدون این كه پاره شود) كشید.

اما برویم سراغ این موضوع كه :

چرا عنكبوت در تارهایی كه می‌تند، نمی‌چسبد و در آنها گیر نمی‌كند؟

برای توضیح این پدیده، سه فرضیه عنوان شده است:

فرضیه اول می‌گوید كه احتمالاً عنكبوت یك نوع روغن از خودش تولید می‌كند كه خاصیت ضد چسبندگی دارد و باعث می‌شود پاهای عنكبوت به تارها نچسبد. اما در اینجا یك مشكل اساسی وجود دارد و آن این است كه وجود چنین روغنی تا به حال اثبات نشده است!

بافته شگفت انگیز

فرضیه دوم بر این واقعیت استوار است كه میزان چسبندگی تارهای مختلف متفاوت است. یعنی در ساختمان یك تار عنكبوت مجموعه‌ای از تارها ، با چسبندگی‌های متفاوت وجود دارد و تارهایی كه چسبندگی كمتری دارند در مركز شبكه قرار دارند. همچنین تارهای شعاعی و رشته‌هایی كه شبكه تار عنكبوت را به درخت یا سایر تكیه گاه‌ها متصل می‌كنند، غیر چسبنده هستند. برخی پژوهش‌گران بر این باورند كه عنكبوت‌ها به طور غریزی فقط بر روی این تارها حركت می‌كنند.

بافته شگفت انگیز

اما فرضیه سوم درباره ویژگی كه پای عنكبوت دارد، سخن می‌گوید.

پای برخی از عنكبوت‌ها عملكرد ویژه‌ای دارد. این عملكرد باعث می‌شود كه عنكبوت بتواند خیلی سریع خودش را از تار چسبنده جدا كند. در انتهای پای عنكبوت یك جفت قلاب خاردار و كش‌سان وجود دارد كه به سطح گیاهان می‌چسبد و راه رفتن عنكبوت را بر روی این سطوح آسان می‌كند.

هنگامی كه این قلاب‌ها بر روی رشته‌های چسبنده تار عنكبوت قرار می‌گیرند ، به آنها می‌چسبند و جدا نمی‌شوند. اما وجود قلاب دیگری كه با پرزهای خاردار و كش‌سان همكاری می‌كنند، باعث می‌شود كه پای عنكبوت از تار جدا شود. به این صورت كه قلاب ، تار چسبنده را می‌گیرد و آن را در جهت مقابل می‌كشد، وقتی كه قلاب آزاد می‌شود، قلاب‌های خاردار به حالت اول برمی‌گردند و با شدت ، تار را رها می‌كنند و با استفاده از این خاصیت فنری، پا را آزاد می‌كنند!

 

نوشته : آیدا ابوترابی

 



  • [ ]