گونشلی

مقدمه

در این مقاله سعی خواهد شد با توجه به مجموعه داده ها و اطلاعات مطرح شده در كه جایگاه ایران در بازار جهانی نفت تبیین شود. در عین حال در این مقاله، موازنه موجود میان درون گرایی و برون گرایی در سیاست گذاری و اداره صنعت نفت وگاز كشور بررسی می شود و پیامدهای آن مورد مطالعه قرار می گیرد. درنهایت نیز روشهای ایجاد موازنه جدید میان این دو عرصه با توجه به منافع ملی كشور در بخش نفت و گاز بررسی خواهد شد.

این مقاله از دو بخش تشكیل شده است.بخش اول چشم اندازی از وضعیت كنونی بخش نفت در ایران ارائه می كند در این بخش ابتدا امكانات و تواناییهای كشور در بخش انرژی مورد بررسی قرار می گیرد و سپس اهداف سیاستهای حال حاضر و آتی بخش انرژی و همچنین اقدامات انجام شده و در مسیر این سیاستها، بررسی می‌شود. با مجموعه مطالب بخش اول، تصویری  از جایگاه ایران در صنعت نفت جهان به دست خواهد آمد.

بخش دوم فصل عرصه های درون گرایی  برون گرایی در سیاست گذاریها و اداره امور بخش نفت و گاز كشور را مورد بررسی قرار می دهد. بدین ترتیب با ارائه الگوی جدیدی از توازن میان درون گرایی و برون گرایی در سیاستهای نفت و گاز كشور ،‌راه های ارتقای جایگاه ایران در بازار انرژی جهان تبیین می شود.
بخش اول
جایگاه ایران در بازار نفت جهان

دراین بخش تصـویری نسبتاً جامع از زوایای مختلف صنعت نفت وگاز ایران ارائه می شود تا ازطرق آن، جایگاه كشورمان در بازار انرژی جهان مشخص شود. برای تبیین این جایگاه،مسائل مربوط به ذخایر انرژی ،‌توان و ظرفیت تولید،‌ مصرف روندهای حاكم بر این عرصه ها تبیین خواهد شد.

در قسمت دیگر این بخش، به اهداف و سیاستهای بخش انرژی كشور وفعالیتهای صورت گرفته در این زمینه اشاره خواهدشد. بدین ترتیب مجموعه مطالب این بخش،تصویری از صنعت نفت و گاز ایران و جایگاه جهانی آن، ارائه خواهد كرد.

ذخایر نفت وگاز

جداول ۱-۱و۲-۱، وضعیت ذخایر نفت وگاز ایران را در ابتدای سال ۱۳۸۲نشان می دهد. درای دو جدول،‌ذخایر انرژی قابل استحصال ایران به تفكیك نفت، میعانات گازی وگاز طبیعی در خشكی و دریا ذكر شده است. جدول ۱-۱ نشان می دهد كه بازیافت اولیه نفت در مناطق خشكی ودریایی ایران در حد ۱۵۵ میلیارد بشكه و بازیافت ثانویه،‌ ۵۷/۳۲ میلیارد بشكه است كه در مجموع به ۵۷/۱۸۷ میلیارد بشكه می رسد(۱). البته رقم ۱۸۷ میلیارد بشكه جنبه برآوردی و تخمینی دارد. یعنی با توجه به ساختار طبیعی مخازن و با استفاده از روش های افزایش بازیافت می توان چنین حجمی از ‹‹نفت در جای اولیه›› را استخراج كرد.به عبارت دیگر، رقم ۱۸۷ میلیارد بشكه، حداكثر میزانی است كه با توجه به شناخت كنونی از مخزن و كاربرد روشهای ازدیاد بازیافت می توان از مخازن برداشت كرد. براین

اساس،باید نفتی را تا كنون از مخازن برداشت شده است از این رقم كسر كرد تا ذخیره قابل استحصال نفت بدست آید.

همان طور كه در جدول ۱-۱ نشان داده شده است، تا پایان سال ۱۳۸۱ در مجموع ۷۷/۵۶ میلیارد بشكه نفت و میعانات گازی از مخازن ایران برداشت شده است وبرهمین اساس ۸۰/۱۳۰ میلیارد بشكه نفت قابل استحصال وجود دارد. از آنجا كه درآمار رسمی شركت ملی نفت ایران ذخیره نفت در جای اولیه كشور ۵۶۱ میلیارد بشكه ذكر شده است، می توان از تقسیم این رقم بركل نفت قابل برداشت كشور یعنی ۱۸۷ میلیارد بشكه به ضریب بازیافت نفت پی برد.براین اساس، رقم ۳۳ درصد به عنوان ضریب بازیافت به دست می آید كه با توجه به تجارب قبلی ایران تا حدی خوشبینانه به نظر می رسد.بنابراین شاید بتوان گفت كه ذخایرنفت قابل استحصال كشور نیز براساس برآوردهای خوشبینانه اعلام شده است.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                            صفحه

مقدمه……………………………………………………………………………………………………. ۱

بخش اول: جایگاه ایران در بازار نفت و جهان ………………………………………….. ۲

بخش دوم: توازن میان درون نگری و برون نگری در بخش نفت…………………. ۲۷

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………. ۴۷

پی نوشتها……………………………………………………………………………………………… ۴۹