گونشلی

مقدمه

روغنهای روان كننده (Lubricating Oils) معدنی كه منشاء آنها از نفت خام است، كالاهای نسبتاً ارزانی هستند كه در موتورها و ماشین آلات صنعتی بسیار گرانقیمت مورد استفاده قرار می گیرند و اثر مستقیم روی كارآئی و عمر این دستگاهها دارند، لذا باید برای ایجاد اطمینان در عملكرد صحیح ماشین‌آلات، كیفیت روغن‌های مصرفی كاملاً مناسب باشد. ولی متأسفانه بسیار دیده شده است كه به این امر مهم، حتی توسط متخصصین فنی نیز توجه كافی نمی‌شود و در كشور ما، خیلی كمتر از آنچه شایسته است، به كیفیت روغن و طریقه كنترل آن، بها داده شده است.

هدف نگارنده این است كه خوانندگان آن، ضمن آشنایی با تولید روغنهای روان كننده به ابعاد گوناگون كیفیت روغنها، توجه بیشتری مبذول بفرمایند.

تعاریف متعددی برای كیفیت یك كالا، بعمل آمده است، اما شاید جملة ساده زیر مناسبترین تعریف باشد:

«كیفیت یك محصول، یعنی مناسب بودن آن برای كار برد مورد نظر» یا به زبان انگلیسی:

Quality Is Fitness For Purpose

مصداق این تعریف بخوبی در تجربة آن شخص متجلی است كه گفته بود:

«دریافته ام كه بهترین كره، بدترین روغن برای ساعت من است». در این مثال، دیده می شود كه چطور دو صفت متضاد بهترین و بدترین، به كیفیت یك كالا، در رابطه و با توجه به كاربردهای خاص آن كالا، قابل اطلاق گشته است.

كنترل كیفیت، امروزه یك مفهوم ارزشمند و دانشی بسیار پیشرفته است. برخلاف تصور بسیاری از مردم، كه از كنترل كیفیت، برداشتنی محدود و در حد بازرسی یا Inspection (كه بخشی از كنترل كیفیت است)، دارند، این اصطلاح مفهومی وسیع و عمیق را در بر دارد. كیفیت، در واقع، مجموعه ای از فعالیتهائی است كه یك كالا را از نقطه شروع تقاضای آن در بازار، در مرحلة طراحی و تولید و عرضة آن به بازار، تا عكس العملهای مصرف كنندگان و اثرات آن بر طراحی مجدد و نحوة تولید محصول، دربرمی‌گیرد.

اما همیشه این طور نیست و مصرف كنندة اصلی قادر نمی‌باشد كه كیفیت كالا را مستقیماً تشخیص داده و ارزیابی كند. این موضوع در مواردی صدق می كند كه كارائی و كیفیت محصول، علاوه بر خواص فیزیكی، به صفات شیمیائی آن، یعنی به واكنشهای شیمیائی نیز مربوط می شود. واكنشهای شیمیائی عموماً با سرعت كم و به طور كند انجام می پذیرند و لذا تشخیص آثار آنها همیشه در كوتاه مدت امكان پذیر نمی باشد. به علاوه ممكن است كه آثار فعالیتهای شیمیائی با دخالت عوامل دیگری همراه گردد و باعث شود كه تشخیص دلیل پدیده های حاصله، بسیار پیچیده گردد. مثلاً وقتی یك حشره كش مورد استفاده قرار می گیرد، بعضی از خواص آن كه از بین بردن حشرات است، قابل مشاهده است، ولی اثرات احتمالی مزمنی كه ممكن است بر نسوج بدن داشته باشد، به این سادگی ها برای مصرف كننده، قابل تشخیص نمی باشد. با همة اینها، كیفیت مواد شیمیائی را نیز می توان ولو به كمك آزمایشگاه، پیش بینی نمود. اگر ماده ای شیمیائی برای بشر شناخته شده باشد، با تعیین خواص فیزیكی و تجزیة عنصری و تعیین ساختمان شیمیائی آن، هر بار می توان آن را بازشناخت و كارائی و كیفیت آن را معین نمود. اگر ماده ای، مخلوطی از چند تركیب شیمیائی خالص شناخته شده باشد، باز می توان با تجزیة عنصری و روشهای دیگر، نسبت این تركیبات در مخلوط را تعیین و خواص مخلوط را پیش‌بینی كرد.

فهرست
عنوان    صفحه

مقدمه

فصل اول
مقدماتی راجع به روغنهای روان كننده، آزمایشات و كیفیت آنها
انواع روان كننده ها
موارد استفاده روغتهای روان كننده
وظایف روغنهای روان كننده
خواص ضروری روغنهای روان كننده
تركیبات روغنهای روان كننده معدنی
آزمایشات مربوط به روغنهای روان كننده
ارگانها و سازمانها و مؤسسات ذیربط در كیفیت روغنها
طبقه بندی ها و استانداردهای روغن

فصل دوم
مواد افزودنی به روغنهای روان كننده
منابع قلیائیت و اثرات آن در روغنها
خواص و فرمولهای انواع ادتیوهای مصرفی در روغنها

۱- افزایش دهنده های اندیس ویسكوزیته
۲- معلق كننده ها
۳- پاك كننده ها
۴- بازدارنده های اكسیداسیون
۵- مواد افزودنی ضد زنگ زدگی
۶- مواد افزودنی ضد سائیدگی
۷- بهبود دهنده های اصطكاك
۸- پائین آورنده های نقطه ریزش
۹- بازدارنده های كف
چگونگی كنترل روغنها ضمن كار
بررسی علل اضمحلال مواد افزودنی
تعاریف و اصطلاحات مرسوم در قلمرو كنترل كیفیت روغنها
فهرست منابع

دانلود فایل