گونشلی

پرورش قارچ

تاریخچه استفاده از قارچ خوراكی

قارچها موجوداتی هستند كه از ادوار قدیم با انسان بوده اند. سوابق فسیلی آنها به دوران پر كامبرین و دونین بر می‌گردد. تاریخ مصرف قارچ های خوراكی بعنوان غذا و دارو به زمانی بسیار دور برمی‌گردد و حتی انسان های نخستین از خواص ویژه قارچ ها اطلاع داشتند. آزتك ها از قارچها بعنوان مواد توهم زا در فالگیری استفاده می‌كردند و قارچ را گوشت خدا God’s flesh می‌نامیدند. نوشابه مستی‌آور سوما نیز چیزی جز عصاره آمانیتا موسكاریای سمی نبوده كه از گروه قارچ های كلاهكدار است . اگر تاریخچه تولید قارچهای خوراكی به دقت مورد بررسی قرار گیرد , تاریخی چند هزار ساله را میتوان برای آن قائل شد. پرورش قارچهای خوراكی حدوداً به ۲۰ قرن پیش در ژاپن و چین بر می‌گردد. كاشت قارچ در گلخانه اولین بار در سوئد در سال ۱۷۵۴ میلادی ابداع شد.

كشور های مختلف جهان با توجه به فرهنگ غذایی در طی سالهای گذشته به نوعی از این محصول ارزشمند برخوردار بوده اند و در حال حاضر , اكثر قریب به اتفاق كشورهای دنیا آن را به عنوان یك محصول كشاورزی و باغی قلمداد و حتی به منظور توسعه هر چه بیشتر تولید و مصرف آن , برنامه های كوتاه مدت و بلند مدت برای آن قائلند و سالانه هزینه های بسیاری را مصرف آن میسازند . در این میان كشورهای آمریكایی , اروپایی , اسیایی و آفریقایی هر كدام به نوعی نسبت به توسعه همه جانبه آن اقدام و گاهی در بعضی كشورها با توجه به فرهنگ غذایی , میزان قارچها بر دیگران پیشی گرفته و تولید آن گونه خاص , بیشتر است.كشورهایی مانند چین , از ۲ هزار سال پیش قارچها را نیز به موازات سایر محصولات كشاورزی پنداشته و در حال حاضر , سالانه چند میلیون تن تولید انواع قارچها را در برنامه های خود دارند . البته در این میان از خواص داروئی و درمانی قارچهای داروئی نیز غافل نمانده و در صنعت داروسازی در كشور مذكور در حد قابل توجهی رونق یافته است به طوری كه در مراجعه به پزشكان چینی , انواع داروها از جمله قرص , كپسول , آمپول و…. تجویز میگردد.

البته شایان ذكر است كه قارچها به لحاظ بافت فیبری و سلولزی و نیز داشتن پلی ساكاریدهایی در دیواره سلولی شان به عنوان ضد سرطان محسوب میگردند . در این میان می توان به قارچهایی اختصاصا ضد سرطان اشاره كرد مانند قارچهای گاندرما ,آریكولاریاو شیتاكه .

صنایع تبدیلی قارچها نیز امروزه به عنوان یكی از صنعت های روز , مورد توجه خاص قرار گرفته است . صنایع كنسرو سازی , مربا , ترشی و پودر قارچ , از جمله فرآورده های قارچ است كه در دنیا از مصرف بالایی نیز برخوردار است. از نكات قابل توجه و تامل دراین صنعت این است كه با توجه به تولید بالای ضایعات كشاورزی در اكثر كشورها از جمله ایران, استفاده بهینه از این ضایعات را میتوان نام برد.

اصولا قارچها از ضایعات كشاورزی تولید میگردند.از جمله كاه و كلش گندم , برنج , سویا , آفتابگردان , ذرت , خاك اره, علفهای هرز , گراسها و….

بطوری كه میتوان گفت در تولید قارچ از ضایعات كشاورزی و دور ریز كه اصولا كشاورزان هزینه و زحماتی برای نابودی آنها باید متحمل شوند میتوان غذای پروتئینی و مقوی تولید كرد كه خود این یكی از مزایای عمده این رشته تولیدی است . از سوی دیگر , میتوان به ارزش غذایی قارچها نیز اشاره كرد. این صنعت در كشور ما از حدود ۳۰ سال پیش در حوالی تهران آغاز و به صورت كم و بیش توسعه یافت ولیكن از دهه ۶۰ بدین سو , نوعی از قارچها به نام تكمه ای در كشور به صورتی صنعتی كامل آغاز و دهها واحد تولیدی در كشور پا گرفت . البته  در آغاز ارائه محصول به دلیل نو بودن محصول و فرهنگ غذایی خاص ایرانیان , با استقبال خوبی روبرو نشد , ولی با گذشت سه دهه , امروزه از فرهنگ مصرف بالایی برخوردار شده است به طوری كه واحدهای تولیدی فعال با ظرفیت كامل , در حال تولید و گسترش آن هستند .

جنبه های اقتصادی قارچ خوراكی

درآمد حاصل از قارچ خوراكی تحت تأثیر عوامل مختلف تولید قرار دارد از جمله سیستم تولید انتخاب شده، نوع ساختمان و مصالح مورد استفاده، میزان پیچیدگی و گرانی ماشین آلات و دستگاههای هوادهی و میزان سرمایه اولیه.

در تولید نهایی قارچ خوراكی هدف نهایی این است كه حداقل ۷۰ درصد قارچ درجه یك تولید نمایند.

میزان محصول حاصل از یك تن كمپوست به شرح زیر طبقه بندی می شود:

تولید نامطلوب : كمتر از kg 135 قارچ

تولید ضعیف : حدود kg 135 – ۱۶۰ قارچ

تولید نسبتاً مطلوب : kg 160 – ۱۸۰ قارچ

تولید خوب : kg 180- 190 قارچ

تولید عالی : بیش از kg 200 قارچ

چنانچه برداشت پس از رشد كامل قارچ (باز شدن كلاهك) صورت گیرد، حدود ۵۰ درصد افزایش محصول داریم ولی لازم به ذكر است كه از نقطه نظر بازارپسندی بشدت كاهش می‌یابد.

دانلود فایل