پایان نامه كتاب و كتابخانه در تمدن اسلامی و جایگاه آن در ایران و دلایل افول این كتابخانه ها
یازار : amirreza | بؤلوم : تحقیق و مقالات
+0 به یه ن
خلاصه
با توجه به اهمیت كتاب و كتابخانه در جهان اسلام، كه ناشی از تعالیم این مكتب آسمانی است، و وجود احادیث و روایات بیشماری از رسول اكرم و ائمه درباره دانش و پژوهش، جایگاه كتاب و كتابخانه در تمدن اسلام به وضوح آشكار می شود.
در دوران تمدن اسلامی دو دوره كلی و بارز وجود دارد، دوران رشد و شكوفایی علم و دانش در این تمدن، كه باعث به وجود آمدن كتابخانه های بسیار بزرگ و كاملی شد كه به كمك دانشمندان و محققان آن زمان به وجود آمدند و دیگر دوره افوق كه در این دوره به دلایل مختلفی از جمله عوامل درونی و بیرونی، افول علم و دانش و در كنار آن كم رنگ شدن نقش كتابخانه ها در جهان اسلام را شاهد می باشیم.
مقدمه
كتاب و كتابخانه در تمدن از درجه و جایگاه ویژه و والایی برخوردار بوده است. این جایگاه بیشتر ناشی از تعالیم مكتب اسلام اس۰ت. اسلام؛ مكتب علم و دانش، و مسلمانان را به دانش اندوزی توصیه می كند. احادیث و روایات بیشماری از نبی اكرم و ائمه – علیهم السلام- درباره فضایل علم و دانش كه از طریق كتاب و كتابخانه منتقل می شوند، وجود دارد.
با توجه به عنایت خاصی كه مكتب اسلام به علم و دانش داشته است و راه بهروزی و سعادتمندی را از آن علما می داند، بدیهی است كه توجه به كتاب به عنوان ابزاری با ارزش برای انتشار علوم در خور توجه و دقت است و نباید فراموش كرد كه معجزه پیامبر اسلام خود، كتاب است و در دومین سوره قرآن كریم در ابتدا به كتاب اشاره دارد. ” ذالك الكتاب لا ریب فیه هدی للمتقین” (بقره، ۲).
اگر چه در روزگاران قدیم، كتاب همچون زمان حال گسترش پیدا نكرده بود، و افراد با سواد و كسانی كه می توانستند بنویسند و بخوانند قشر وسیعی از جامعه نبودند، اما مسلمانان به ویژه در رابطه با اعتقادات دینی خود مبنی بر حفظ و نگهداری قرآن كریم از دستبرد حوادث روزگار و ثبت و ضبط آنچه از پیامبر اسلام می شنیدند، خود را موظف به نگارش می دانستند و بر حفظ و نگهداری آنها مراقبت می كردند.
مسلمانان هر چه از زمان پیامبر دورتر می شدند، خود را به نگارش و ثبت و ضبط وقایع نیازمند تر می دیدند و پا به پای تكامل خط و به همراه حفظ و ضبط قرآن كریم و آثار پیامبران و معصومین برای كسب اطلاع و آگاهی از اندوخته های اقوام دیگر نیز، تلاش وافر می نمودند.
فهرست
خلاصه. ۱
مقدمه. ۲
ابزار و وسایل كتابت در دوران اسلام. ۳
كتابخانه های تمدن اسلامی.. ۳
الف: كتابخانه های شخصی.. ۶
ب: كتابخانه های مساجد. ۶
ج:كتابخانه های عمومی.. ۶
معرفی برخی از كتابخانه های عمومی دوران اسلامی.. ۷
كتابخانه حلب.. ۷
كتابخانه شاپور. ۷
كتابخانه سید رضی.. ۸
كتابخانه سید مرتضی.. ۸
د- كتابخانه های نیمه عمومی.. ۹
كتابخانه فارس… ۹
كتابخانه رامهرمز. ۹
كتابخانه بصره. ۱۰
كتابخانه ابن شاه مردان.. ۱۰
كتابخانه صاحب بن عباد. ۱۰
چگونگی اداره كتابخانه ها و نحوه در آمد و مخارج آنها ۱۱
شیوه های تهیه كتاب.. ۱۱
كتابخانه های ایران اسلامی.. ۱۲
دلایل افول كتابخانه های اسلامی.. ۱۵
عوامل برونی.. ۱۶
عوامل درونی.. ۱۶
نتیجه. ۱۷
یادداشت‌ها : ۱۸
Abstract 20
دكتر غلامحسین سعیدیان.. ۲۲
چكیده. ۲۲
كلید واژه‌ها ۲۳
مقدمه. ۲۴
آذربایجان بزرگ و امیرخان تركمان.. ۲۵
پی‌نوشت‌ها و توضیحات.. ۳۶
منابع و مأخذ. ۴۸
سیاست‌های شاه عباس اول در رونق تجاری ایران.. ۵۲
چكیده. ۵۲
واژه‌های كلیدی: ۵۲
مقدمه. ۵۲
اقدامات شاه عباس اول در رشد و تجارت.. ۵۷
الف- امینیت راه‌ها ئ مبارزه با راهزنان.. ۶۰
ب- احداث راه و كاروانسرا ۶۰
ج- حمایت از اتباع خارجی ( بازرگانان و مبلغان مسیحی) ۶۲
د: استفاده از ارمنه در تجارت ابریشم. ۶۶
نتیجه. ۶۸
پی‌نوشت‌ها و یادداشت‌ها ۶۹
فهرست منابع. ۷۳
عنوان مقاله: ۷۷
چكیده: ۷۷
كلید واژه‌ها ۷۸
مقدمه: ۷۸
الف: شهرها ۸۱
ب: رودها و رودخانه‌ها ۹۶
ج: دریاها و دریاچه‌ها ۹۷
د-كوه‌ها ۹۸
ه: دژها و قلاع. ۹۹
و: اماكن جغرافیایی دیگر. ۱۰۱
پی نوشت‌ها ۱۰۳
فهرست منابع و ماخذ. ۱۰۹