گونشلی

یاریما دئمیشم منه ساز آلسین

آمان ننه جان ننه ای جان ننه

اونو چالیم دردی غمیم آزالسین

آمان ننه جان ننه ای جان ننه

مگر من اول میشم یاریم گوجالسین

آمان ننه جان ننه ای جان ننه

آیری دوشدوم گولومدن بولبولومدن

آمان ننه  جان ننه ای جان ننه

او قَدَر سئویرم دوشمور دیلیمدن

گوزلرین آلدی منی
كمنده سالدی منی
گئتمه گئتمه گل گوزل یار
گئتمه گئتمه گل
آمان دیر قویمایین
یار گوزدن سالدی منی
گئتمه گئتمه گل گوزل یار
گئتمه گئتمه گل
قوربان آخان گوزونه یار
نازلا باخان گوزونه یار
یئنه سورمه چكیب سن
ائولر ییخان گوزونه
گئتمه گئتمه گل
گوزلرین مستی نه دیر
ائله بیر قصدیمه دیر
گئتمه گئتمه گل گوزل یار
یار منی اینجیتمكدن
بیلمیرم قصدی نه دیر
گئتمه گئتمه گل گوزل یار
قوربان آخان گوزونه
نازلا باخان گوزونه
یئنه سورمه چكیب سن
ائولر ییخان گوزونه

سن سیز ای گول كونلومون بیر دم قراری یوخدو، یوخ
سن دن اؤزگه، نئیله سین، بیر غمگساری یوخدی، یوخ

درد هیجرین چاره سی هرچند بیلدیم صبرایمیش
نئیله ییم، بالله بو دریانین كناری یوخدو، یوخ

لئیلی- لئیلی سؤیله ییب چوخلار دئییر كیم عاشیقم
لیك مجنون تك اونون بیر داغداری یوخدو، یوخ

گوللری، بولوللری، آب و هاواسی چوخ گؤزل
حئیف كیم بو گولشنین بیر گولعذاری یوخدو، یوخ

هئچ عیبین یوخ، گؤزلیك هامی سنده جمع دیر
نئیله ییم آمما كی، عهدین اعتباری یوخدو،یوخ

سن نه بسلرسن بو ترلانی نباتی، روز و شب
من بو داغی چوخ دولاندیم بیر شیكاری یوخدو، یوخ

"ابوالقاسم نباتی"

بشر تا مدتها بدون استفاده از پول، روزگار می گذرانده و آن روشی را كه به نام «مبادله پایاپای» می شناسیم به كار می برده است.

اولین نوع پول كه به وسیله بشر اولیه به كار می رفت، عبارت بود از چیز پوشیدنی یا خوردنی.

عاقبت قطعه هایی از فلز، جای انواع دیگر پول را می گرفت.اولین مردمی كه پول سكه ای به كار بردند، لیدی ها بودند، قوم معروفی كه در آسیای صغیر می زیستند. در قرن هشتم قبل از میلاد آنها شروع به ساختن پول از قطعات فلزی كردند كه دارای وزن و طرح متحدالشكلی بودند تا به آسانی تشخیص داده شوند.

البته طلا و نقره هم قبل از آن، به عنوان پول به كار رفته بود، ولی نه به صورت سكه. آنها شمش هائی را رواج داده بودند كه می بُریدند و وزن می كردند. اما هیچ نوع ضمانتی برای خالص بودن یا وزن آنها در بین نبود.

بعد از قرون وسطی فكر تازه ای پدید آمد كه به جای سكه های طلا یا نقره از اوراق تعهدی برای پرداخت پول استفاده كنند و اگر كسی كه تعهد این اوراق را می كند، آدم معتبری باشد، این اوراق به همان راحتی پول واقعی به كار خواهند رفت. بنابراین با بروز این فكر تازه، عده ای از زرگرها و تجار و وام دهندگان پول، شروع به انتشار اسكناس هائی كردند كه تعهد شده بود در صورت تقاضا، نقداً پرداخت خواهند شد. این «پول رایج اعتباری » چون به شكل كاغذ بود، هم مطمئن تر و هم از نظر دست به دست گشتن، راحت تر از طلا بود. به زودی بانك ها و بعد هم دولت ها شروع به انتشار این نوع اوراق تعهدی یعنی اسكناس كرده و بدین ترتیب بود كه پول كاغذی به وجود آمد.

منبع:روزنامه همشهری

مطمئن هستم كه همه شما تا به حال تار عنكبوت دیده‌اید و به احتمال زیاد به آن دست هم زده‌اید. پس اگر از شما بپرسند كه ، تار عنكبوت چه ویژگی‌هایی دارد، اولین چیزی كه به ذهنتان می‌رسد، چسبنده بودن آن است. در واقع همین ویژگی  تارعنكبوت باعث می‌شود كه حشرات در آن به دام بیفتند و عنكبوت آنها را نوش‌جان كند! اما آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید كه چرا خود عنكبوت در تارهایش گیر نمی‌كند و به آنها نمی‌چسبد؟! اصلاً تار عنكبوت چیست و از چه ماده‌ای تشكیل شده است؟ اگر به شما بگویند كه تار عنكبوت از فولاد مقاوم‌تراست آیا باور می‌كنید؟!

تارهای مختلف، ویژگی‌های فیزیكی متفاوتی دارند. میزان  ضخامت و چسبندگی و قدرت تحمل آنها متفاوت است.

به طور تقریبی، قطر یك تار عنكبوت یك دهم قطر موی انسان است.

تار عنكبوت از دو نوع پروتئین تشكیل شده است كه مولكو‌ل‌های این پروتئین بسیار كش‌دار و قوی است و به گونه‌ای طراحی شده كه می‌توان آنها را كشید . تار عنكبوت را می‌توان تا، سی الی پنجاه درصد طول اولیه‌اش (بدون این كه پاره شود) كشید.

اما برویم سراغ این موضوع كه :

چرا عنكبوت در تارهایی كه می‌تند، نمی‌چسبد و در آنها گیر نمی‌كند؟

برای توضیح این پدیده، سه فرضیه عنوان شده است:

فرضیه دوم بر این واقعیت استوار است كه میزان چسبندگی تارهای مختلف متفاوت است. یعنی در ساختمان یك تار عنكبوت مجموعه‌ای از تارها ، با چسبندگی‌های متفاوت وجود دارد و تارهایی كه چسبندگی كمتری دارند در مركز شبكه قرار دارند. همچنین تارهای شعاعی و رشته‌هایی كه شبكه تار عنكبوت را به درخت یا سایر تكیه گاه‌ها متصل می‌كنند، غیر چسبنده هستند. برخی پژوهش‌گران بر این باورند كه عنكبوت‌ها به طور غریزی فقط بر روی این تارها حركت می‌كنند.

اما فرضیه سوم درباره ویژگی كه پای عنكبوت دارد، سخن می‌گوید.

هنگامی كه این قلاب‌ها بر روی رشته‌های چسبنده تار عنكبوت قرار می‌گیرند ، به آنها می‌چسبند و جدا نمی‌شوند. اما وجود قلاب دیگری كه با پرزهای خاردار و كش‌سان همكاری می‌كنند، باعث می‌شود كه پای عنكبوت از تار جدا شود. به این صورت كه قلاب ، تار چسبنده را می‌گیرد و آن را در جهت مقابل می‌كشد، وقتی كه قلاب آزاد می‌شود، قلاب‌های خاردار به حالت اول برمی‌گردند و با شدت ، تار را رها می‌كنند و با استفاده از این خاصیت فنری، پا را آزاد می‌كنند!

 

نوشته : آیدا ابوترابی