پایان نامه نقد و بررسی دیوان سید رضی ره
یازار : amirreza | بؤلوم : تحقیق و مقالات
+0 به یه ن
موضوع: برای شناخت و شناساندن شخصیتهای برجسته علمی، یكی از بهترین روشها بررسی آثار مكتوب آنان است كه بازتاب آرا و اندیشه ها و تجلیگاه علم و دانش آنهاست از آنجائیكه شناخت دقیق افكار و اندیشه های هر یك از بزرگان می تواند چراغ روشنگری فراروی نسل جوان باشد ما را بر آن داشت تا برای تحقق این آرمان مقدس، دست به دامن آسمان پرستاره ی علم ادب ببریم تا چراغی برگیریم.
لذا در این كهكشان، ستاره ای را رصد كردیم كه هرچند غبار غرض ورزی وجهل آمیخته با گذشت زمان، چهره ی عالمتاب او را تا حدودی پوشانده است و آنگونه كه شایسته شخصیت او بوده برای جهان علم و ادب شناخته نشده است.
وی شخصیت بی نظیری است كه با داشتن مناصب فقاهت و زعامت و نقابت علویان و مناصب مختلف سیاسی، هیچگاه شیفته مظاهر و زخارف دنیوی نشد و لذا بواسطه ی اتصال به حقیقت هستی، اهل دل بود. عاطفه ی سرشار، روحیه ی حساس، وقریحه ی وقاد او باعث گردید كه برای بیان حقایق و ثبت وقایع سلاح قدرتمند خود را بكار گیرد و در جهت تحقق اهداف و آرمانهایش گوش به ندای دل دهد كه نتیجه آن اشعار نغز و دلنشین و سخنان زیبای اوست كه دیوان شعری با چنین گلهایی فراهم آورد.
فهرست
مقدمه ۷-۱
باب اول
اوضاع سیاسی، اجتماعی فرهنگی و ادبی دوران سید رضی
فصل اول: اوضاع سیاسی، اجتماعی و ادبی ۲۹-۹
بخش اول: اوضاع سیاسی ۹
بخش دوم: اوضاع اجتماعی ۱۵
بخش سوم: اوضاع فرهنگی و ادبی ۱۹
الف: نقش آل بویه در نهضت فكری و ادبی قرن چهارم ۲۱
ب: مظاهر فرهنگی و ادبی قرن چهارم ۲۲
۱- شعر ۲۳
۲- نثر ۲۷
۳- نقد ۲۸
۴- علم لغت ۲۸
فصل دوم: سید رضی شاعری از تبار علی(ع) ۷۷-۳۰
بخش اول: زندگینامه ی سید رضی
الف: ستاره ای از افق بغداد ۳۰
ب: شجره نامه ۳۱
۱- پدر( ابواحمد) ۳۲
۲- مادر( شیرزنی از تبار ناصرللحق) ۳۷
۳- ناصر كبیر یا فاتح مازندران ۳۸
ج: روزگار وصل و غنچه های پیوند ۳۹
د: غروبی نابهنگام ۴۱
هـ: ویژگیها و خصوصیات بارز اخلاقی رضی ۴۴
بخش دوم: زندگی علمی، ادبی و اجتماعی سیدرضی
الف: اساتید و مشایخ رضی ۴۹
ب: دانش آموختگان و تربیت یافتگان و روایت كنندگان مكتب رضی ۵۶
ج: مجتمع علمی« دارالعلم» یا اولین دانشگاه علوم اسلامی ۵۸
د: مناصب (نقابت، قضاوت، ریاست « امیرالحاج» ۶۱
هـ: تألیفات ۶۳
۱- شعر( دیوان اشعار) ۶۴
۲- سیره نویسی ۶۵
۳- رسائل( مجموعه ی مكاتبات) ۶۵
۴- فقه ۶۵
۵- نحو ۶۵
۶- تفسیر ۶۶
الف: حقائق التأویل فی متشابه التنریل ۶۶
ب: معانی القرآن ۶۶
۷- بلاغت ۶۷
الف: تلخیص البیان فی مجازات القرآن ۶۷
ب: نهج البلاغه ۶۷
ب۱: گردآورنده ی نهج البلاغه واقعاً كیست؟ ۶۸
ب۲: ادبیات نهج البلاغه ۷۴
ب۳: پژوهش های دانشمندان در اقیانوس نهج البلاغه ۷۵
باب دوم:
نقد و بررسی دیوان سیدرضی ۲۵۶-۷۸
فصل اول: دیوان رضی ۷۹
الف: نسخه های دیوان در كتابخانه های ایران و جهان ۸۵
ب: شروح یا نگاره هایی بر دیوان ۸۹
ج: اغراض و موضوعات موجود در دیوان ۹۰
فصل دوم: مدایح ۹۲
الف: ممدوحان رضی ۹۴
ب: ساختار قصیده های مدح ۱۰۹
ج: مضامین و مفاهیم مدیحه های رضی ۱۱۴
ج۱: شجاعت ۱۱۴
ج۲: بخشش و بخشندگی ۱۱۶
ج۳: خردورزی و نیك اندیشی( عصاره ی چهار خلیفه) ۱۱۹
ج۴: مقام ومنزلت اجتماعی ۱۲۱
ج۵: تبریك اعیاد و مناسبتها ۱۲۴
ج۶: بلیغان در نگاه بلیغ ۱۲۵
مدیحه های رضی در یك نگاه ۱۲۶
فصل سوم: رثاء« سوگنامه» ۱۳۰
الف: افرادی كه شاعر در سوگ آنها مرثیه سرایی كرده است ۱۳۳
ب: فرهنگ عاشورا در سوگنامه های حسینی (۵ مرثیه با بررسی محتوایی آنها) ۱۳۸
ج: غمنامه ی مادر و تجلیل از مقام و منزلت زن مسلمان ۱۵۳
د: بررسی ساختار سوگنامه های رضی ۱۵۸
هـ : مضامین و موضوعات سوگنامه ها ۱۶۲
هـ ۱: سرانجام و سرنوشت انسان ۱۶۴
هـ ۲: پدیده ی مرگ و تأثیر آن بر مرثیه های رضی ۱۶۵
هـ ۳:بزرگداشت و بیان فضائل متوفی ۱۶۷
هـ ۴: تسلیت و همدردی با بازماندگان متوفی ۱۷۱
هـ ۵: اعلان جنگ با مرگ ۱۷۲
هـ ۶: تجلی رثای دوران جاهلیت در سوگنامه های شاعر ۱۷۳
نقد وبررسی سوگنامه های سید سوگوار ۱۷۴
فصل چهارم: فخر و حماسه ۱۷۸
الف: بررسی ساختار فخریات ۱۸۱
ب: مضامین فخریه های رضی ۱۸۲
ب۱:افتخار به اصل ونسب( شجره ی طیبه) ۱۸۳
ب۲: شاعری الگو در میدان اخلاق و عمل ۱۸۹
ب۳: قله ی عظمت در كوهسار ادب ۱۹۵
ج: ابعاد و ویژگی های فخریات رضی ۱۹۷
د: مقایسه ای میان فخریه های رضی و متنبّی ۲۰۰
فصل پنجم: غزلیات و حجازیات ۲۰۴
ترانه های سرزمین یار( حجازیات) ۲۰۶
الف: بررسی ساختارغزلیات ۲۱۰
ب: مضامین وموضوعات غزلهای رضی ۲۱۳
ج: ابعاد و ویژگی های غزلهای رضی ۲۱۵
حجازیات یا ترانه های سرزمین یار: ۲۱۸
الف: ساختار ترانه های سرزمین یار( غزلهای حجازی) ۲۱۸
متن و ترجمه غزل« لیلة السفح» ۲۱۹
نقد وبررسی غزل« لیلة السفح» ۲۲۴
برگزیده غزل« یا ظبیة البان…» ۲۲۹
ب: بررسی مكانهای سرزمین حجاز در حجازیات ۲۳۲
ج: مضامین و موضوعات غزلهای حجازی ۲۳۳
د: جایگاه حجازیات و تأثیرآن بر ادبیات عرب ۲۳۴
فصل ششم: هجویات ۲۳۷
الف: موضوعات و مضامین هجوهای رضی ۲۳۸
۱) هجو اخلاقی ۲۳۸
۲) هجو سیاسی ۲۴۰
ب: نمونه هایی از هجویات رضی ۲۴۱
فصل هفتم: پند و اندرز و حكمتها
الف: نمای كلی حكمتهای رضی ۲۴۳
ب: نمونه هایی از سخنان حكیمانه ی رضی ۲۴۴
زبدة البحث (چكیده پایان نامه به زبان عربی) ۲۴۹
منابع ۲۶۵
چكیده انگلیسی ۲۶۹
پایان نامه بررسی مصطلحات اسلامی در شعر از آغاز تا قرن پنجم
یازار : amirreza | بؤلوم : تحقیق و مقالات
+0 به یه ن
چكیده تحولات اجتماعی، فرهنگی، عقیدتی و سیاسی كه در پی ظهور اسلام
در جامعه عربی، ایجاد شد به خودی خود، عرب را با مفاهیمی نو روبرو ساخت. و
طبیعی است كه به تبع نیاز جامعه، موضوعات جدیدی شكل گرفت و به دنبال آن
نیاز به تولد لغاتی نو، جهت پاسخگویی به این نیاز ایجاد شده در سطح وسیع،
در جامعه عربی، احساس شد. ایجاد واژگان جدید تنها راه پاسخگویی به این نیاز
نبود، بلكه بهترین راه، بارور كردن و تلفیق واژگان و عبارات با یكدیگر، به
قصد بیان مفاهیم نو بود. بنابراین مادة اولیة مصطلحات اسلامی، همان ریشه‌های لغوی
موجود در عصر جاهلی است كه قالب‌های اسلامی، در پی نیاز جامعه آن را وسعت
داد. البته نظر به اهمیت بالای مفاهیم اسلامی موجود در واژگان
مولد، مجموعه‌های مختلفی در قالب فرهنگ نامه‌های گوناگون، در زمینه علوم
اسلامی، به طور تخصصی شكل گرفت. از این‌رو فرهنگ‌های متنوعی در زمینه
اصطلاحات فقهی یا لغات و مصطلحات اصول اسلامی و یا در باب حقوق اسلامی و…
تألیف گردید. اما كیفیت كاربرد مصطلحات اسلامی در اشعار شعراء و اساساً
میزان تأثیرپذیری شعر از آن، امری است در خور بررسی، كه كمتر بدان پرداخته
شده؛ از این رو به آن شدیم كه پژوهشی در این باب انجام دهیم، تا نه به
عنوان كاری كامل و در خور تقدیر بلكه در حد تحقیقی قابل نقد و بررسی، خدمت
اهل نظر ارائه شود. از آنجا كه دامنه موضوع و حیطه زمانی مورد بررسی، وسیع بود،
در انتخاب مصطلحات اسلامی، دست به گزینش زدیم؛ به این ترتیب معیار را در
این گزینش، اصول و فروع دین و مباحث مربوط به آن قرار دادیم و همین معیار
نیز، در طبقه‌بندی ارائه شده در خصوص مصطلحات، در نظر گرفته شد.
پایان نامه بررسی خسران و آثار آن در قرآن
یازار : amirreza | بؤلوم : تحقیق و مقالات
+0 به یه ن
مقدمه:
حمد و سپاس خدایی را سزاست كه انسان را از خاك آفرید و در او از روح خود دمید ، سپس خود را بر آفریدن او ستود و ملائكه را به سجده بر او امر كرد و بیان كرد كه انسان را به هدف عبادت آفرید و او را خلیفه خود در زمین قرار داد .
و درود بر پیامبران الهی كه پیوسته برای هدایت انسان مأمور گشتند و او را به نعیم بهشتی بشارت و از عذاب الهی ترساندند .
و درود بر پیامبر خاتم كه اشرف پیامبران اوست و درود بر كتاب هدایت الهی قرآن كه در بردارنده رطب و یابس است .
انسان طالب هدایت و سعادت ابدی باشد راهی ندارد جزء اینكه پناه ببرد به قرآن مجید كه كلام خدای عزیز عالم است و دستورات قرآن مجید را به كار ببندد . زیرا عمیق ترین و زیباترین و فصیح ترین كلام ، كلام خداست و قرآن كه معجزء باقی پیغمبر است برای هدایت خلق آمده و تا قیامت كلامی به زیبایی قرآن نخواهد آمد .
اما در راه هدایت ، همواره رهزنانی بوده اند كه انسان را از صراط مستقیم بازداشته اند و او را به خسران و زیانكاری كشانده اند و باعث شده اند او تمام سرمایه های وجودی خود را برای حركتی بی انتها به سوی كمال از دست بدهد .
در آیات متعددی از قرآن كریم به موضوع خسران و مطالب مربوط به آن پرداخته شده است .
نگارنده در این تحقیق می كوشد تا با بررسی آیات مربوط به خسران در حد توان خود ، تصویری جامع از این موضوع در دیدگاه قرآن ارائه كند .
تلاش شده است در توضیح آیات از تفاسیر گوناگون استفاده شود و البته از این نكته غفلت نشده است كه تحقیق صرفا به محلی برای نقل اختلافات تبدیل نشود . همچنین در مواردی از كتب اخلاقی استفاده شده است .
اهمیت و ضرورت بحث:
با نگاهی اجمالی به سوره عصر می فهمیم كه قرآن همه انسان ها را در خسران و زیانكاری اعلام كرده و در این میان جماعتی كه ایمان آورده اند و عمل صالح انجام می دهند و تواصی به حق و صبر دارند،از آن مستثنی شده اند.
لذا این خود دلیلی است بر اهمیت و ضرورت مطلب كه برای این جانب انگیزه ای گردید كه به بررسی و تحقیق در موضوع خسران و آثار آن در قرآن بپردازم.
در این تحقیق مفهوم خسران و مصادیق و ویژگی های آن را مورد بررسی قرار داده و عوامل آن را با استفاده از آیات قرآنی بیان كرده ام و همچنین راهكارهای قرآنی از ابتلا به خسران آورده شده تا از نتایج سوء آن در دنیا و آخرت مصون مانده و به رشد و سعادت واقعی برسیم.
مروری بر مطالعات انجام شده:
این جانب پس از جستجوی منابع ،تنها دو مورد یافتم كه در آنها به صورت خاص به موضوع خسران پرداخته شده بود كه عبارتند از :
پایان نامه كارشناسی با عنوان «عوامل و پیامدهای خسران در آیینه قرآن و حدیث» از خانم اكرم دیانی كه در هشت بخش تنظیم شده است:
بخش اول:كلیاتی در باب خسران
بخش دوم:حوزه های خسران
بخش سوم:تعابیر گوناگون خسران در قرآن كریم
بخش چهارم: شناخت خاسرین و ویژگیهای آنان
بخش پنجم:عوامل خسران از دیدگاه قرآن
بخش ششم: آثار و نتایج خسران
بخش هفتم:زمان بروز و ظهور خسران
بخش هشتم:راه های جلوگیری از خسر
و همچنین در كتاب «حدیث هدایت» از علی لطفی كه در باب اول به بررسی معنای خسران و زیانكاران واقعی می پردازد.
فهرست مطالب
فصل اول:طرح تحقیق ۴
مقدمه ۵
اهمیت و ضرورت بحث ۶
پیشینه تحقیق ۷
اهداف تحقیق ۸
سوالهای تحقیق ۹
فرضیه ها ۹
روش تحقیق ۱۰
فصل دوم:یافته های تحقیق ۱۱
بخش اول:تعریف خسران،ویژگیها و مصادیق آن ۱۲
الف)بررسی معنای لغوی واژه خسران ۱۲
ب) مصادیق خسران ۱۷
ج)ویژگیهای خاسرین ۲۲
بخش دوم:عوامل خسران و راههای جلوگیری از آن ۳۵
الف)عوامل خسران ۳۵
۱-تكذیب و انكار ۳۵
۲- كفر ۴۴
۳-باز داشتن مردم از راه خدا ۵۲
۴-ظلم كردن ۵۴
۵-شرك ورزیدن به خدا ۵۵
۶-پذیرش ولایت شیطان ۵۷
۷-دروغ و افتراء به خداوند ۶۲
۸-آلوده كردن نفس و اطاعت از آن ۶۲
۹-باطل اندیشی و باطل كاری ۶۴
۱۰- شكستن پیمانها ۶۷
۱۱- قطع پیوندها ۶۶
۱۲- فساد در زمین ۶۶
۱۳-سوء ظن داشتن بخدا ۶۶
۱۴-مشغول شدن به دنیا و غفلت از یاد خدا ۷۰
۱۵- فرو رفتن در فسادو بهره برداری از امكانات مادی در مسیر گناهان ۷۲
۱۶-عملكرد ضعیف در مسولیت ۷۳
۱۷- درخواست بدون علم ۷۴
ب:راههای جلوگیری از خسران: ۷۷
۱-ایمان آوردن ۷۹
۲- انجام اعمال شایسته ۸۱
۳-سفارش كردن به حق ۸۲
۴- سفارش كردن به صبر ۸۳
۵- تزكیه نفس ۸۴
۶-هدایت ویژه الهی ۸۶
۷- تسلیم در برابر خدا ۸۶
بخش سوم:آثار و نتایج خسران: ۸۷
الف)آثار خسران در دنیا ۸۷
۱-حسرت كشیدن و مغلوب شدن ۸۷
۲- حبط اعمال ۸۹
۳- ندامت و پشمیانی ۹۰
۴- نازل شدن عذاب الهی ۹۱
۵- گرفتار همنشین بد شدن در دنیا ۹۳
ب) آثار خسران در آخرت: ۹۴
۱- ورود به جهنم ۹۵
۲- عذاب شدید ۹۵
۳- خلود در جهنم ۹۷
۴- خوار و ذلیل بودن در آتش جهنم ۹۸
۵- فریادهای آنها را پاسخی نیست ۹۹
۶- بر دوش كشیدن بار سنگین گناهان ۱۰۰
۷- دچار حسرت گردیدن ۱۰۱
۸- زشت و بد منظر شدن ۱۰۲
۹- درخواست شفاعت و بازگشت به دنیا ۱۰۳
۱۰- نابود شدن خدایان و سخنان دروغین آنها ۱۰۴
۱۱- نهایت دوری از رحمت خداوند ۱۰۵
۱۲- حبط اعمال ۱۰۶
نتیجه گیری ۱۰۹
فهرست منابع ومآخذ ۱۱۰
پایان نامه بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام
یازار : amirreza | بؤلوم : تحقیق و مقالات
+0 به یه ن
مقدمه
سپاس فراوان آفریدگاری را سزا است كه جهان هستی را همسان و هماهنگ با احتیاجات و نیازهای بشر سامان داده و با تدبیر حكیمانة خود آنرا پرورده است.
تحیات و درود نامحدود بر والاترین معلم و مربی انسان یعنی پیامبر گرامی اسلام (ص) كه با مدد وحی الهی و كتاب آسمانی، بشریت را به صراط مستقیم و رهنمودهای درخشان فرهنگ و تمدن آشنا ساخته است، و همچنین بر امامان و پیشوایان راه حق كه همواره اهتمام و عنایات خود را بر تعلیم و تربیت جامعة بشری مصروف داشته اند.
موضوع تعلیم و تربیت و روشهای آن ، مطلبی است كه از دیر باز و زمانهای بسیار دور توجه بشر را به خود معطوف ساخته و در تمام عصرهای گوناگون زندگانی انسان ما از اهمیت والائی برخوردار بوده است.
علاوه بر پیامبران الهی كه رسالت و مسئولیت تعلیم و تربیت جوامع بشری را بعهده گرفته بودند دانشمندان و اندیشمندان هرجامعه و ملتی همگام با آنان در این رهگذر می كوشیدند دانشمندان آن كتابها و رساله های فراوانی در این زمینه ساخته و پرداخته اند، و پیوسته كوششهای آنان هنوز در این زمینه به وضوح چشمگیری ادامه دارد. این ادعا گزافه گوئی نیست زیرا دانش و بینش بنیاد و اساس هرگونه اصلاح و زمینه برای پیشرفت هر جامعه ترقی خواه می باشد. تعلیم و تربیت است كه می تواند این بینش و دانش را برای جامعه تضمین نموده و رسالت نشر علم و تقویت عقل و تهذیب نفوس مردم را بخوبی اداء نماید.
تعریف موضوع تحقیق
تحقیق در زمینه تعلیم و تربیت و روشهای آن در تاریخ تعلیم و تربیت انسان بخصوص جهان معاصر تازگی ندارد ولی با توجه به اهمیتی كه روشها برای دستیابی به اهداف تعلیم و تربیت دارند الخصوص از این نظر دیدگاه معصومین علیه السلام عنوان این تحقیق است.
قسمت عمده ای از مشكلات اخلاقی بر اساس روشهای تربیتی نادرست و غیر اسلامی ایجاد می گردد . مطالعه تاریخ تعلیم و تربیت در اسلام نشان می دهد تربیت انسان متقی، مؤمن متعهد و خداجو بر اساس روشهای اصول الهی. اسلامی امكان پذیر است. در منابع معتبر اسلامی آیات و روایات بسیاری در زمینه های اصول و روشهای تربیتی اسلام آمده است.
هدفهای كلی و آرمانی تحقیق
اهداف كلی و آرمانی این تحقیق به دو قسمت تقسیم می شود، خود موضوع تحقیق و پیشنهادها. از آنجا كه اهداف تعلیم و تربیت یك كشور باید با توجه به فلسفه اجتماعی مردم و ارزشهای مورد توافق یك جامعه تدوین شود، لذا در این تحقیق روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین مورد بررسی قرار گرفته كه بینش اسلام و قرآن و بینش انبیاء الهی است. با توجه به اینكه روشهای تعلیم و تربیت برگرفته از قرآن و احادیث معصومین علیهم السلام می باشد. این روشها در جوامع اسلامی مخصوصاً ایران مورد استفادة نهادهای آموزشی پرورشی قرار می گیرد. و از سویی الگوهای واقعی تعلیم و تربیت اسلامی ائمه معصومین می باشد كه سعی در پژوهش و بررسی روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین ضروری می باشد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : ۶
مقدمه ۷ تعریف موضوع تحقیق ۸
سؤالهای ویژه تحقیق ۹
روش تحقیق ۹
اهمیت و ارزش تحقیق ۱۰
معنی لغوی تربیت ۱۰
تربیت از نظر اصطلاحی ۱۱
معنی تعلیم ۱۱
معنی لغوی الگو ۱۱
معنی اصطلاحی ۱۱
فصل دوم ۱۲
سابقة موضوع تحقیق ۱۳
ضرورت و اهمیت تعلیم و تربیت ۱۴
تعلیم و تربیت در اسلام ۱۵
مهمترین مراكز تعلیم و تربیت ۱۶
دین چیست؟ ۱۷
ویژگیهای روش اسلامی ۱۹
تعریف تربیت ۲۰
ویژگیهای تعلیم و تربیت اسلامی ۲۱
تفاوتهای فردی از نظر قرآن كریم ۲۵
انواع وراثت ۲۷
ویژگیهای رفاقت جوانان ۳۱
مراحل تربیت ۳۲
اهمیت تربیت كودك در خردسالی ۳۳
پرورش ایمان و اخلاق ۳۳
اهمیت رورش و تربیت اسلامی ۳۴ احترام به شخصیت كودكان ۳۵
نتایج كرامت و یا حقارت شخصیت ۳۷
تحولات فرهنگ و تعلیم و تربیت ۳۸
احتیاجات جامعه و تعلیم و تربیت ۴۰
فلسفه اجتماعی و تعلیم و تربیت ۴۱
تنبیه غیر بدنی ۴۲
تشویق ۴۶
نیاز كودكان به تحسین ۴۹
آیا تربیت امكان پذیر نیست ۵۰
روش الگویی ۵۲
تربیت در گذشته ۵۳
تعلیم و تربیت نوین ۵۴
بازیابی فكری ۵۵
اجتماعی ساختن محیط تربیتی ۵۵
تحول تربیتی چگونه به وجود آمد؟ ۵۶
پرورش اخلاقی ۵۸
تربیت اجتماعی ۵۹
نقش بازی در تربیت ۶۰
مسؤولان تربیت و مسؤولیت سنگین آنها ۶۱
عوامل مؤثر در تربیت و ضرورت هماهنگی بین آنها ۶۲
فصل سوم ۶۴
روش تحقیق ۶۵
روش جمع آوری اطلاعات ۶۵
فصل چهارم ۶۶
یافته های تحقیق ۶۷
فصل پنجم ۶۸
پیشنهادها ۶۹
فهرست منابع ۷۰
پایان نامه كتاب و كتابخانه در تمدن اسلامی و جایگاه آن در ایران و دلایل افول این كتابخانه ها
یازار : amirreza | بؤلوم : تحقیق و مقالات
+0 به یه ن
خلاصه
با توجه به اهمیت كتاب و كتابخانه در جهان اسلام، كه ناشی از تعالیم این مكتب آسمانی است، و وجود احادیث و روایات بیشماری از رسول اكرم و ائمه درباره دانش و پژوهش، جایگاه كتاب و كتابخانه در تمدن اسلام به وضوح آشكار می شود.
در دوران تمدن اسلامی دو دوره كلی و بارز وجود دارد، دوران رشد و شكوفایی علم و دانش در این تمدن، كه باعث به وجود آمدن كتابخانه های بسیار بزرگ و كاملی شد كه به كمك دانشمندان و محققان آن زمان به وجود آمدند و دیگر دوره افوق كه در این دوره به دلایل مختلفی از جمله عوامل درونی و بیرونی، افول علم و دانش و در كنار آن كم رنگ شدن نقش كتابخانه ها در جهان اسلام را شاهد می باشیم.
مقدمه
كتاب و كتابخانه در تمدن از درجه و جایگاه ویژه و والایی برخوردار بوده است. این جایگاه بیشتر ناشی از تعالیم مكتب اسلام اس۰ت. اسلام؛ مكتب علم و دانش، و مسلمانان را به دانش اندوزی توصیه می كند. احادیث و روایات بیشماری از نبی اكرم و ائمه – علیهم السلام- درباره فضایل علم و دانش كه از طریق كتاب و كتابخانه منتقل می شوند، وجود دارد.
با توجه به عنایت خاصی كه مكتب اسلام به علم و دانش داشته است و راه بهروزی و سعادتمندی را از آن علما می داند، بدیهی است كه توجه به كتاب به عنوان ابزاری با ارزش برای انتشار علوم در خور توجه و دقت است و نباید فراموش كرد كه معجزه پیامبر اسلام خود، كتاب است و در دومین سوره قرآن كریم در ابتدا به كتاب اشاره دارد. ” ذالك الكتاب لا ریب فیه هدی للمتقین” (بقره، ۲).
اگر چه در روزگاران قدیم، كتاب همچون زمان حال گسترش پیدا نكرده بود، و افراد با سواد و كسانی كه می توانستند بنویسند و بخوانند قشر وسیعی از جامعه نبودند، اما مسلمانان به ویژه در رابطه با اعتقادات دینی خود مبنی بر حفظ و نگهداری قرآن كریم از دستبرد حوادث روزگار و ثبت و ضبط آنچه از پیامبر اسلام می شنیدند، خود را موظف به نگارش می دانستند و بر حفظ و نگهداری آنها مراقبت می كردند.
مسلمانان هر چه از زمان پیامبر دورتر می شدند، خود را به نگارش و ثبت و ضبط وقایع نیازمند تر می دیدند و پا به پای تكامل خط و به همراه حفظ و ضبط قرآن كریم و آثار پیامبران و معصومین برای كسب اطلاع و آگاهی از اندوخته های اقوام دیگر نیز، تلاش وافر می نمودند.
فهرست
خلاصه. ۱
مقدمه. ۲
ابزار و وسایل كتابت در دوران اسلام. ۳
كتابخانه های تمدن اسلامی.. ۳
الف: كتابخانه های شخصی.. ۶
ب: كتابخانه های مساجد. ۶
ج:كتابخانه های عمومی.. ۶
معرفی برخی از كتابخانه های عمومی دوران اسلامی.. ۷
كتابخانه حلب.. ۷
كتابخانه شاپور. ۷
كتابخانه سید رضی.. ۸
كتابخانه سید مرتضی.. ۸
د- كتابخانه های نیمه عمومی.. ۹
كتابخانه فارس… ۹
كتابخانه رامهرمز. ۹
كتابخانه بصره. ۱۰
كتابخانه ابن شاه مردان.. ۱۰
كتابخانه صاحب بن عباد. ۱۰
چگونگی اداره كتابخانه ها و نحوه در آمد و مخارج آنها ۱۱
شیوه های تهیه كتاب.. ۱۱
كتابخانه های ایران اسلامی.. ۱۲
دلایل افول كتابخانه های اسلامی.. ۱۵
عوامل برونی.. ۱۶
عوامل درونی.. ۱۶
نتیجه. ۱۷
یادداشت‌ها : ۱۸
Abstract 20
دكتر غلامحسین سعیدیان.. ۲۲
چكیده. ۲۲
كلید واژه‌ها ۲۳
مقدمه. ۲۴
آذربایجان بزرگ و امیرخان تركمان.. ۲۵
پی‌نوشت‌ها و توضیحات.. ۳۶
منابع و مأخذ. ۴۸
سیاست‌های شاه عباس اول در رونق تجاری ایران.. ۵۲
چكیده. ۵۲
واژه‌های كلیدی: ۵۲
مقدمه. ۵۲
اقدامات شاه عباس اول در رشد و تجارت.. ۵۷
الف- امینیت راه‌ها ئ مبارزه با راهزنان.. ۶۰
ب- احداث راه و كاروانسرا ۶۰
ج- حمایت از اتباع خارجی ( بازرگانان و مبلغان مسیحی) ۶۲
د: استفاده از ارمنه در تجارت ابریشم. ۶۶
نتیجه. ۶۸
پی‌نوشت‌ها و یادداشت‌ها ۶۹
فهرست منابع. ۷۳
عنوان مقاله: ۷۷
چكیده: ۷۷
كلید واژه‌ها ۷۸
مقدمه: ۷۸
الف: شهرها ۸۱
ب: رودها و رودخانه‌ها ۹۶
ج: دریاها و دریاچه‌ها ۹۷
د-كوه‌ها ۹۸
ه: دژها و قلاع. ۹۹
و: اماكن جغرافیایی دیگر. ۱۰۱
پی نوشت‌ها ۱۰۳
فهرست منابع و ماخذ. ۱۰۹