گونشلی

مقدمه

هر علمی برای اینكه خوب توضیح و تفسیر شود و نكات ناشناخته آن روشن شود ، احتیاج به مقدمات و لوازمی دارد .

قرآن نیز همانند یك اقیانوس بی كران ، ژرف و مواج است كه پر از حقایق كشف نشده و دره های كمیاب است . برای رسیدن به این حقایق و تفسیر آنها احتیاج به لوازم و مقدماتی است كه این مقدمات در علم قرآن ، علوم قرآنی نامیده می شدند .

یكی از موضوعاتی كه در زمینه علوم قرآنی بسیار مؤثر می باشد ، بررسی موضوع نبوت و رسالت انبیاء است ، كه به نظر محقق بررسی و تطبیق این موضوع در كتابهای مختلف می تواند زمینه را برای درك مفاهیم و علومی مانند اعجاز و معجزات انبیاء كه از قرآن كریم ، استخراج    نموده اند را فراهم آورد .

برای درك این علوم ناچار باید به كتابهای علوم قرآنی مراجعه كرد ، در این میان برخی از كتب علوم قرآنی از آوازه و شهرت بیشتری برخوردار می باشند و بیشتر مورد استفاده ی دانش پژوهان قرار می گیرند ، از بین این كتابها می توان ، به كتاب معجزه ی دكتر شفاهی و تاریخ انبیاء ( از آدم تا  خاتم ) جناب عمار زاده اشاره كرد .

كلــیات

اهمیت موضوع :

چنانكه ذكر خواهد شد مسئله  اصلی و مهمی كه در انجام این تحقیق مورد بررسی است چیزی نیست جز آشنایی بیشتر با مسئله ی نبوت و رسالت و همچنین بررسی موردی معجزات انبیاء . اهمیت این مسائل می تواند شبهاتی را كه در مورد اعجاز قرآن و معجزات انبیاء در ذهن اقوام گذشته بود روشن سازد .

 پیشینه ی موضوع : مباحثی هم چون ، معجزات انبیاء و اعجاز قرآن را در بر گرفته و سهل شدن راه درك و فهم و شناخت آنها را بیان نموده كه می تواند مورد توجه علاقه مندان علوم قرآنی قرار    گیرد .

سؤالات تحقیق :

سؤال اصلی :انبیاء به چه شیوه هایی تمسك جسته اند ؟

سؤالات فرعی : معجزات انبیاء بیشتر در چه زمینه ای بوده است ؟

۲ –  چه موقع پیامبران از معجزه استفاده می كردند ؟

۳ –  معجزه تا چه حد در ایمان آوردن مردم مؤثر بود ؟

فرضیه :معجزه سلاح تدافعی انبیاست .

تعریف موضوع : مباحث اصلی این موضوع بررسی موردی معجزات انبیاء و تأثیر معجزه بروی افكار بشر در زمانهای مختلف بوده كه بنده آنها را از كتابهای مختلف مورد بررسی قرار دادم .

روش تحقیق :از آنجا كه این تحقیق در نظر دارد به بررسی موضوعاتی از قبیل ، معجزات انبیاء و تأثیر معجزه و … بپردازد ، روش تحقیق بنده به صورت مطالعه ی كتابخانه ای بوده و با استفاده از فیش برداری ، از كتب كتابخانه تهیه شده سپس این مطالب در متن اصلی تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است .

 چكیده :

یكی از موضوعات مهمی كه در زمینه ی علوم قرآنی مورد بحث قرار گرفته است فعالیت و بررسی در زمینه ی آشنایی با معجزات پیامبران را اعجاز قرآن می باشد .

تحقیق بنده شامل چهارفصل می باشد كه در فصل اول ، بحث لغوی و اصطلاحی و گفتار علمای غرب راجع به معجزه – اعجاز و ماهیت آن ، معجزه چیست و چگونه ممكن است ؟ شرایط معجزه … را از منابعی از جمله : مرزهای اعجاز سید ابوالقاسم خویی ، معجزه ی دكتر محسن شفاهی ، اعجاز قرآن در نظر اهل بیت (ع) دكتر سید رضا مؤدب مورد بررسی قرار    داده ام .

در فصل دوم نیز معجزات نه گانه حضرت موسی (ع) از جمله : عصا، ید بیضا ، شكا فتن دریا و … را از طریق آیات قرآن ، تفاسیر و كتب مختلف ، از جمله : قاوس قرآن علی اكبر قرشی ، تاریخ انبیاء  ( از آدم تا خاتم ) مرحوم حسین عمارزاده و همینطور تفسیر نمونه ، المیزان – مجمع البیان – جامع البیان و تفسیر نور – و همچنین تأثیر معجزات حضرت موسی (ع) را بر روی قوم بنی اسرائیل مورد بحث و بررسی قرار داده ام .

در فصل سوم ابتدا به نبوت حضرت عیسی (ع) اشاره شده و بعد انواع معجزات آن حضرت را از طریق آیات قرآن ، تفاسیر و كتب مختلف از جمله تفسیر المیزان ، نمونه ، مجمع البیان و همچنین كتاب مسیحیت شناسی مقایسه ای ، و عیسی (ع) از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار داده ایم . فصل چهارم نیز مشتمل بر انواع معجزات پیامبر (ص) از جمله : قرآن ، شق القمر ، حركت درخت ، حنانه و …  می باشد كه آنها را نیز از تفاسیر و كتب مختلف مورد بحث و بررسی قرار داده ایم . پایان این پروژه نتیجه مباحث گذشته است كه شامل آثار معجزه انبیاء ، اهداف معجزه (اصول اعتقادی ) می باشد .

فهرست مطالب
مقدمه     ۱
كلیات :       ۲
اهمیت موضوع      ۲
پیشینه موضوع       ۲
سؤالات تحقیق      ۲
فرضیه        ۲
تعریف موضوع       ۲
روش تحقیق      ۲
چكیده        ۴

فصل اول  : بحث لغوی اعجاز ، معجزه درلغت ، ماهیت معجزه      ۵
معجزه چیست ؟       ۶
آیامعجزه ممكن است ؟      ۸
آیا معجزه واقع شده است ؟      ۱۰
معجزه چگونه دلالت بر صدق آورنده آن دارد؟      ۱۱
شرایط معجزه      ۱۲
چگونه معجزه گواه بر صدق ادعای پیامبران می باشد؟      ۱۳
معنی لغوی اعجاز      ۱۴
عجز     ۱۶
معجزه در لغت      ۱۷
گفتار علمای غرب راجع به معجزه     ۱۸
معجزه در اصطلاح      ۱۸
معجزه در اصطلاح علوم دینی     ۲۱
فاعل معجزه كیست ؟        ۲۳
اعجاز و ماهیت آن      ۲۴
اعجاز قرآن       ۲۵
اعجاز قرآن فقط از نظر اسلوب كلام یا جهتی دیگر از جهات ، به تنهایی نیست .      ۲۶
عمومیت اعجاز قرآن برای تمامی افراد انس و جن      ۲۶
یك پندار غلط      ۲۸
نفی شبهات وارد بر اعجاز     ۲۹
نخستین آیه نفی اعجاز     ۲۹
دومین آیه نفی اعجاز    ۳۳
سومین آیه نفی اعجاز     ۳۶

فصل دوم : معجزات حضرت موسی (ع)     ۴۰
معجزات حضرت موسی ( ع )     ۴۲
معجزات نه گانه حضرت موسی (ع)     ۴۵
كوه « حریب » جایگاه اولین ارتباط عمیق موسی (ع) با خدا      ۵۰
اثبات معجزه حضرت موسی (ع)     ۵۱
یدبیضاء     ۶۲
معجزه سوم     ۶۶
دریا شكافته شد    ۶۹
موسی به طور سینا میرود     ۷۱
موسی همان پیامبری است كه قومش از وی درخواست كرده اند خدا را ببینند     ۷۳

فصل سوم : معجزات حضرت عیسی (ع    ۷۵
نبوت حضرت عیسی (ع)    ۷۶
انواع معجزات حضرت عیسی (ع)    ۷۸
بیان معجزات حضرت عیسی (ع) در كتاب مسیحیت شناسی     ۸۳
آیات ۴۹الی ۵۲ نساء( راجع به معجزات حضرت عیسی (ع)     ۸۶
اثبات معجزه دوران نوزادی ( سخن گفتن ) حضرت عیسی (ع)از منظر آیات قرآن كریم     ۹۲

فصل چهارم :بررسی معجزات پیامبر اكرم(ص)    ۱۰۰
انواع معجزات پیامبر(ص)     ۱۰۱
اعجاز قرآن     ۱۰۱
قرآن معجزه ادبی      ۱۰۳
قرآن معجزه جاودانی     ۱۰۳
قرآن معجزه انسان ساز     ۱۰۴
اثبات اعجاز قرآن از دیدگاه قرآن كریم     ۱۰۵
قرآن معجزه جاودانی پیامبر اسلام(ص)     ۱۰۷
نظر شهید مطهری در رابطه با اعجاز قرآن      ۱۱۱
شق القمر    ۱۱۲
ذكر شق القمر در قرآن و اخبار    ۱۱۷
حركت درخت    ۱۲۵
معراج پیامبر (ص)     ۱۳۰
اثبات مسئله معراج و سیر شبانه پیامبر (ص)    ۱۳۲
غیب گویی    ۱۳۷
غیب گویی از دیدگاه آیات قرآن كریم    ۱۳۹
یك پیشگویی عجیب    ۱۴۲
اعجاز قرآن از دریچه علم غیب    ۱۴۳
حنانه    ۱۴۵
معجزه ای دیگر    ۱۴۶
معجزات روایی پیامبر (ص)(۸،۹،۱۰،۱۱)    ۱۴۶
بررسی چند نكته:    ۱۵۰
آیا پیامبر (ص)باید مطابق خواسته مردم معجزه بیاورد؟    ۱۵۰
چرا پیامبر (ص)مطابق خواسته های مردم اعجاز نكردند؟    ۱۵۳
آیا معجزه دلیل و برهان بر صحت نبوت و رسالت است ؟    ۱۵۵
چرا قرآن معجزه را « آیه » خوانده است؟    ۱۵۶
نتیجه گیری    ۱۵۸
فهرست منابع و مؤاخذ    ۱۶۰

دانلود فایل

مقدمه
« فسیروا فِی الارضِ فَانظُروا كیفَ كانَ عاقبةُ المُكذِّبینَ»
ستایش خداوندی را كه بندگانش را به وسیله كتاب هدایت از ضلالت و گمراهی به روشنی و سعادت رهنمون شد، و پیوسته او را به سیر در آفاق و انفس دعوت كرد تا شاید از این رهگذر با اندیشه و تدبر در احوال اقوام گذشته راه شایستة خویش را به درستی دریابد.
و سلام و صلوات بر محمد مصطفی خاتم النبیین آن خورشید هدایت گر و تبیین كنندة آیات وحی. آن بزرگ مرد عالم بشریت، كه جهان تا ابد مدیون تلاشهای بی دریغ اوست.
سیر و سیاحت می تواند یكی از بهترین عوامل شناخت خداوند در زمین به شمار آید زیرا كه در پرتو سیر و سیاحت شگفتیهای بدیع آفرینش در نظر انسان ظهور و بروز پیدا كرده و حقایقی بر او آشكار می شود كه ماحصل آن تدبر و تفكر در جهان خلقت و آفرینش است. و در این مرحله است كه انسان لب به ستایش خداوند سبحان گشوده به یگانگی او اعتراف می كند.
و چه چیز برای انسان موحّد از رسیدن به الی الله بالاتر و ارجمندتر می تواند باشد؟

تعریف موضوع
در این تحقیق سعی شده است مساله سیر وسیاحت از منظر قرآن كریم مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد و به مسایل جانبی از جمله اهداف، مخاطبان و مصادیق آن با توجه به كتب تفسیری و روایی و دیگر كتابهایی كه در این زمینه نگارش یافته اند ، بپردازد.
اهمیت موضوع
راجع به اهمیت موضوع همین بس كه قرآن كریم در سور مختلف به طور مكرر انسانها را به سیر فرا می خواند وایشانرا به مشاهدة صنع وخلقت الهی در آفاق و انفس و همچنین عبرت گرفتن از عاقبت انسانهای سركش دعوت می كند.
پیشینه موضوع
در مورد موضوع مورد بحث به طور پراكنده در كتب تفسیری و نیز كتب روایی ازجمله میزان الحكمه، وسایل الشیعه، من لایحضره الفقیه و … مطالبی بیان شده است. اما كتاب یا پایان نامه ای كه اختصاصاً به این موضوع پرداخته باشد وجود ندارد.
سوال اصلی
سیر و سیاحت (آنگونه كه در قرآن كریم مطرح شده)  تا چه حد در رشد و كمال معنوی انسان موثر است؟
فرضیه : سیر و سیاحت در قرآن كریم به عنوان یكی از عوامل شناخت خداوند، حفظ ایمان و تقوا و عبرت گرفتن از پدیده های طبیعی معرفی شده است.
سوال های فرعی:
۱-    اهداف اساسی و مهمی كه قرآن كریم در مورد سیر وسیاحت ذكر نموده چیست؟
۲-    منظور از سیر وسیاحت از دیدگاه قرآن كریم و روایات چیست؟
۳-    مصادیق سیر و سیاحت از دیدگاه قرآن كریم و روایات چیست؟
۴-     در قرآن كریم چه نوع سیاحتی مورد توجه قرار گرفته است؟
روش تحقیق
با توجه به موضوع، روش این تحقیق كتابخانه‌ای است.
محدودیت های تحقیق
با توجه به عدم وجود كتب مختص به موضوع تحقیق این پروژه با محدودیت منابع روبه رو بوده است و علاوه بر آن این تحقیق با محدودیت زمانی به نگارش درآمده است.
پیشنهادات
با توجه به تحقیقات انجام شده، موضوعات بحث شده در این پروژه هر كدام می تواند به تنهایی موضوع یك پروژه یا پایان نامه قرار گیرد و به طور موشكافانه مورد بررسی قرار گیرند.
به نظر می رسد برای نوآوری در این تحقیق باید پا را از تفاسیر فراتر گذاشت و به مطالعة كتب دیگری كه به صورت علمی و كاربردی به این موضوع پرداخته اند همت گماشت، تا از تكرار مكررات بدر آمده، گامی فراتر از آنها برداریم.

چكیده
در خصوص آیات سیر موضوعات مختلفی قابل تحقیق و بررسی هستند كه از میان موضوعات مطرح شده به دلیل گسترده بودن مباحث، سعی شده است موضوعاتی در رابطه با سیر مورد توجه قرار گیرند، كه از نظر قرآن كریم حائز اهمیت هستند. از جمله مخاطبان سیر، اهداف سیر، لزوم عبرت گرفتن از اقوام و ملل گذشته، عوامل سقوط و تعالی حكومتها و …
لذا فصل اول حاوی دو بخش است: بخش نخست، اهمیت و ضرورتهای سیر در قرآن كریم را بحث می كند كه هدف از این بخش پاسخ به چرایی و لزوم سیر می باشد.
و بخش دوم مخاطبان آیات سیر در قرآن كریم را مورد توجه قرار داده و با استفاده از تفاسیر نمونه المیزان و مجمع البیان بدان پرداخته است.
فصل دوم شامل بررسی اهداف و مصادیق سیر و سیاحت می باشد كه از جمله زیر مجموعه های آن را مشاهده آیات و نشانه های الهی در مخلوقات و مصنوعات، عبرت گرفتن از اقوام و ملل پیشین، تحصیل علم ومعرفت، جهاد و هجرت تشكیل می دهند.
در فصل سوم به آداب و باسته های اخلاقی سیر و سیاحت از دیدگاه قرآن كریم و روایات معصومین علیهم السلام پرداخته شده است. در این فصل سعی شده آداب قبل از سفر، زمان خروج و حین سفر و رسیدن به مقصد با استفاده از آیات و روایات مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد.

فهرست مطالب
كلیات
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………

تعریف موضوع ………………………………………………………………………………………….

اهمیت موضوع …………………………………………………………………………………………..

پیشینه موضوع ……………………………………………………………………………………………

سوال اصلی………………………………………………………………………………………………..

فرضیه ……………………………………………………………………………………………………..

سوال های فرعی ………………………………………………………………………………………..

روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………..

محدودیت های تحقیق …………………………………………………………………………………

پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………..

چكیده ……………………………………………………………………………………………………..
تعریف مفاهیم ………………………………………………………………………

۱- سفر ……………………………………………………………………………………………………

۲- سیر …………………………………………………………………………………………………….

۳- سیح ……………………………………………………………………………………………………

۴-  نفر ……………………………………………………………………………………………………

۵- هجرت…………………………………………………………………………………………………
فصل اول: دیدگاه قرآن نسبت به سیر وسیاحت

پیشگفتار …………………………………………………………………………………………………..
الف ) اهمیت و ضرورت سیر در قرآن كریم ……………………………………

۱- اتمام حجت ………………………………………………………………………………………….

۲- هدایت بخشی ……………………………………………………………………………………….

۳- پند و اندرز برای مومنان …………………………………………………………………………..

۴- آیینه عبرت …………………………………………………………………………………………..
ب) مخاطبان سیر در قرآن كریم ………………………………………………….

۱- آل عمران  /۱۳۷……………………………………………………………………………………..

۲- انعام /۱۱………………………………………………………………………………………………

۳- یوسف (ع) /۱۰۹…………………………………………………………………………………….

۴- نحل /۳۶………………………………………………………………………………………………

۵- حج /۴۶……………………………………………………………………………………………….

۶- نمل /۶۹……………………………………………………………………………………………….

۷- عنكبوت /۲۰………………………………………………………………………………………….

۸- روم /۹…………………………………………………………………………………………………

۹- روم /۴۲……………………………………………………………………………………………….

۱۰- فاطر /۴۴…………………………………………………………………………………………….

۱۱- غافر /۲۱…………………………………………………………………………………………….

۱۲- غافر /۸۲…………………………………………………………………………………………….

۱۳- محمد (ص) / ۱۰………………………………………………………………………………….

-         نتیجه ………………………………………………………………………………………………….
فصل دوم : اهداف و مصادیق سیر وسیاحت

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………

۱- مشاهدة آیات و نشانه های الهی در مخلوقات و مصنوعات ………….

الف – سیر آفاقی ……………………………………………………………………………………….

-         سیر و مشاهده آسمانها و زمین ………………………………………………………………….

-         سیر آفاقی برای مشاهده صنع الهی …………………………………………………………….

الف ) توجه به خلقت شتر ……………………………………………………………………………

ب ) زنبور عسل …………………………………………………………………………………………

-         زنبور عسل حیوان متمدن …………………………………………………………………………

-         زنبور عسل و تولید نسل …………………………………………………………………………

-         ساختمان جسمانی زنبور عسل ………………………………………………………………….

ب) سیر انفسی ………………………………………………………………………………………….

-         سیر و تدبر در چگونگی به وجود آمدن انسان و مراحل وجودی او ……………………

۲-   عبرت …………………………………………………………………………..

-         مطالعه تاریخ نوعی سیر ……………………………………………………….

الف ) تاریخ چیست؟ ………………………………………………………………………………….
ب ) نقش تاریخ در زندگی انسانها …………………………………………………………………

ج ) تاریخ از دیدگاه قرآن كریم ……………………………………………………………………..

-         سیر و عبرت گرفتن از اقوام پیشین ………………………………………….

-          چرا سرگذشت پیشینیان عبرت انگیز است؟ ………………………………..

-         فواید سیر در تاریخ وعبرت از گذشتگان…………………………………….

۱-    كسب تجربه ………………………………………………………………………………………..

۲-    تربیت ………………………………………………………………………………………………..

۳-    هدایت ……………………………………………………………………………………………….

۴-    كشف عوامل موثر در تعالی و انحطاط جوامع گذشته ……………………………………..

الف ) عدالت و بی عدالتی ……………………………………………………………………………

ب ) اتحاد و تفرقه ……………………………………………………………………………………..

ج ) اجرا یا ترك امر به معروف ونهی از منكر ……………………………………………………

د ) فسق و فجور و فساد اخلاق …………………………………………………………………….

-         اقوام منحط شده و علل انحطاط آنها ………………………………………..

الف ) سیر در احوال قوم عاد …………………………………………………………………………

-         تاریخچه قوم عاد …………………………………………………………………………………..

-         دلایل انحطاط و هلاكت قوم عاد ………………………………………………………………

-         سرانجام قوم عاد …………………………………………………………………………………..

-         هلاكت قوم عاد درس عبرتی برای دیگر اقوام ………………………………………………

ب ) سیر در احوال قوم ثمود………………………………………………………………………….

-         چرا قرآن قوم عاد و ثمود را مثال می زند؟ …………………………………………………..

ج ) سیر در احوال قوم سبأ…………………………………………………………………………….

-         هلاكت به خاطر كفران نعمت …………………………………………………………………..

۳- علم ……………………………………………………………………………..

-         سیر و تحصیل علم در قرآن كریم ……………………………………………………………..

-         سیر و تحصیل علم در روایات ………………………………………………………………….

۴- جهاد ……………………………………………………………………………

-         جهاد نوعی سیر …………………………………………………………………………………….

-         جنگ موته نمونه ای از جهاد ……………………………………………………………………

-         جنگ تبوك جهادی همراه با سیر ………………………………………………………………

۵- هجرت ………………………………………………………………………….

-         هجرت یكی از مصادیق سیر …………………………………………………………………….

-         هجرت از بلاد كفر ………………………………………………………………………………..
فصل سوم : آداب و بایسته های اخلاقی سفر

-         مقدمه …………………………………………………………………………………………………

-         آداب قبل از سفر ………………………………………………………………

۱-    انتخاب مقصد و هدف ……………………………………………………………………………

۲-     انتخاب همراه ………………………………………………………………………………………

۳-    رد امانت …………………………………………………………………………………………….

۴-    انتخاب جانشین و سرپرست ……………………………………………………………………
آداب زمان خروج ………………………………………………………………….

۱-    تعیین زمان خروج …………………………………………………………………………………

۲-     آغاز سفر با دعا و صدقه ………………………………………………………………………..
آداب حین سفر …………………………………………………………………….

۱-    انتخاب رهبر ………………………………………………………………………………………..

۲-    اخلاق در طول سفر ……………………………………………………………………………….

آداب رسیدن به مقصد ……………………………………………………………..

-         به جای آوردن شكر ……………………………………………………………………………….

-         انتخاب مكان مناسب ………………………………………………………………………………

نتیجه ……………………………………………………………………………………………………….

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………….

دانلود فایل

مقدمه
شناخت صحیح مسائل حج به عنوان بخش عمده‌ای از آیات قرآنی، معارف، احكام و فقه اسلامی ضرورتی است كه همواره مورد توجه مجامع مختلف قرار گرفته است و این خود فرصتی است كه بیشتر به مسائل آن بپردازیم.
بنابراین در قرآن هم سوره ای به این نام یعنی، حج وجود دارد و درچند سوره دیگر از قرآن به مسائل مربوط به آن پرداخته از جمله : بقره،آل عمران، ابراهیم و…
همچنین نزدیك سیصد آیه در مورد حج و داستان حضرت ابراهیم (ع) وجود دارد كه ما در این تحقیق قسمتی از آنها را همراه با تفاسیر و نظرات نویسندگان بیان می كنیم.
اما یكی از وظایف مهم ما، قضیه آشنا كردن مردم است به مسائل حج، آدمی بسیار می بیند كه به حج می روند، زحمت می كشند ، لكن مساله حج را نمی دانند.
البته عمده ترین مشكلی كه در مورد این عبادت وفرضیه مهم وجود دارد با این كه مومنان با این عبارت الهی،آشنایی دیرینه دارند، و هر سال با حضور شورانگیز از سراسر عالم، زنگار دل، با زلال زمزم توصیه می‌زدایند، وبا حضرت دوست تجدید میثاق می‌كنند، و اگر چه میراث ادب فرهنگ ما، مشحون از آموزه های حیات بخش حج است،اما هنوز ابعاد بی‌شماری از این فرضیه مهم ، ناشناخته و مهجور مانده است.
بنابراین در این پروژه به كمك استاد بزرگوار جناب آقای محمدی در حد وسع خود سعی كرده ام كه تقریباً به گوشه ای از مسائل واعمال آن بپردازیم هر چند كه به خاطر كثرت مطالب و گستردگی آن نمی توان همه را بررسی كرد، اما امیدواریم كه توانسته باشم به بهتر شناختن این عبادت بزرگ كمكی كرده باشیم.
 این تحقیق شامل سه فصل می باشد؛
فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و انواع حج و عمره هم بررسی شده است.
در فصل دوم كه سیمای حج از دیدگاه قرآن می باشد تقریباً آیات قرآن را تا حدودی موردبررسی و دسته بندی قرار دادیم همچنین آیات مربوط به بنای كعبه و تاریخچه آن و آیات مربوط به محرمات وواجبات حج نیز در این فصل بحث شده است.
و اما در فصل سوم، این فصل فلسفه حج می‌باشد كه فلسفه اجتماعی ،اقتصادی و فردی معنوی را به رشته تحریر درآورده، همچنین آیاتی كه مربوط به آنها درقرآن بیان شده آنها را جمع آوری كرده و در مباحث مربوط به خودشان جای داده شده است.
ودر آخر هم یك نتیجه گیری كلی از همه مباحث تحقیق به عمل آمده است.
امید به این كه توانسته باشم این عبادت بزرگ را كه اسلام و قرآن به آن این قدر اهمیت داده اند،با استناد به قرآن تا حدی برای همه روشن ومبرهن گردد.

چكیده
حج از دیدگاه قرآن دارای جایگاه خاصی می‌باشد و دارای فلسفه و احكام و مناسك معینی می‌باشد كه در فصول سه گانه این پروژه به چشم می‌خورد.
در فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و معلوم شد كه معنای لغوی حج یعنی قصد زیارت و آهنگ می‌باشد و معنای اصطلاحی آن انجام مناسك خاص در زمان و مكان خاص می‌باشد.
و نیز اشاره شد كه جج دارای انواعی همچون تمتع، قِران و افراد است.
فصل دوم سیمای حج از دیدگاه قرآن است در این فصل به تاریخچه بنای كعبه و اهمیت آن واصل وجوب حج پرداخته وسپس آیات اعمال و مناسك ، محرمات مانند :جدال وفسوق، صید وشكار كردن و… می‌باشد.
در دنباله نیز به واجبات حج شامل طواف، قربانی كردن، سعی وصفا ومروه و.. پرداخته شده است.
فصل سوم : فلسفه حج می‌باشد كه در این قسمت ابتدا به فلسفه فردی، معنوی، اجتماعی و اقتصادی آن پرداخته شده است.
در بخش اول آن خودسازی و تقریب به خدا وبعضی از اسرار اعمال بحث شده .
در بخش دوم كه اجتماعی می‌باشد در مورد هماهنگی و وحدت ویكپارچگی مسلمانان می‌باشد.
در بخش سوم كه در مورد فلسفه اقتصادی حج می‌باشد این طور به نظر می‌رسد كه حج باعث رشد ورونق مادی و اقتصادی می‌باشد و در جوامع اسلامی حج، حافظ منافع دنیوی و اخروی امتهای اسلامی می‌شود.
تبیین موضوع
حج یك عمل دینی است كه قرآن كریم در مورد ابعاد ومسائل مختلف آن سخن گفته در این پژوهش در مورد ابعاد مختلف حج از جمله مناسك، احكام، و فلسفه حج ودیگر اهداف آن از دیدگاه قرآن بحث شده است.
بنابراین در این تحقیق از دیدگاه قرآن بحث می‌كنیم نه از دیدگاه دیگران.
البته نظرات مفسران را در مورد آیات و همچنین از كتابهای دیگر از جمله: صهبای حج جوادی آملی، حج در قرآن محمد علوی مقدم و … نیز استفاده شده تا مطلب روشن تر شود.
اهمیت و ضرورت موضوع:
ابعاد ومسائل مختلف حج دارای ضرورتی اساسی است زیرا:
حج یكی از ضروریات اسلام می باشد و یكی از اساسی ترین فرایض و از مهمترین فروع دین می باشد. و حج آثار بی شماری بر حیات معنوی و فردی واجتماعی جامعه اسلامی دارد كه در قرآن ابعاد مختلف آن مطرح شده است و همچنین برای حج گذار پاداش زیادی می باشد همچنان كه برای هر كدام از عبادات و فریضه‌های دینی، گذشته از اثرات تربیتی، اخلاقی و اجتماعی كه در انجام تك تك آنها نهفته است، در منابع و مصادر اسلامی از زبان پیامبر و معصومین علیهم السلام اجر و ثوابهایی نیز برای هر كدام از آنها ذكر شده كه مسلمانان در طول سال بنا به عشق و علاقه خود جدای از اعمال واجبی كه شبانه روز به عهده آنها است به انجام برخی از آنها مبادرت ورزند تا بدین وسیله تقرب به خداوند متعال را فراهم نموده و با دستی پر،راه بهشت را برای خود هموار كنند.
بدیهی است كه میزان ونوع پاداش ها برای هر یك از اعمال دینی از ویژگی خاصی برخوردار است . فریضه مقدس حج كه یكی از اركان اسلام می‌باشد و در طول عمر فقط یك بار انجام آن بر هر فرد مسلمان واجب می‌شود ، تبلوری است كه همه احكام و عبادات وصورتی است كه مجسم از اسلام،به گونه ای كه درآن ،نماز و راز ونیاز با خدا، امساك و خودداری از بسیاری از كارها، هجرت ودوری از وطن، جهاد با نفس، صرف مال، گذشتن از لذتها، تحمل بسیاری از سختی‌ها و شداید وكارهای دیگری كه تنها در حین انجام این فریضه مقدس می‌توان آنها را درك و توصیف كرد، وجود دارد.
در مورد اهمیت و ثواب این سفر معنوی روایات زیادی از ائمه معصومین نقل شده است امام علی(ع) درباره فضیلت حج و عمره می‌‏فرمایند :بهترین وسیله ای كه سالكان برای رسیدن به خدا بدان جنگ می‌زنند، ایمان به اوپیامبرش در راه او .. وزیارت خانه او در حج وعمره است؛ همانا حج و عمره فقر را از میان برمی‌دارد و گناه را می ریزد:
« ان افضل فاتوسل به المتوسلون الی الله سبحانه و تعالی الایمان به ورسوله والجهاد فی سبیله … وحج البیت واعتماده فإنها ینفیان الفقر و یرخصان الذنب…»
پیشینه موضوع
با توجه به این كه حج اززمان حضرت آدم (ع) آغاز شد و در زمان حضرت ابراهیم (ع)‌به عنوان سنت وشریعتی فراگیر مطرح شد ولی در زمان پیامبر اسلام (ص) در سال ششم بعثت به امر خداوند و نه در اسلام احیا و مردم بدان فراخوانده شدند. پس از آن به همین منوال ادامه داشته و نخستین بار قرآن و بعد روایات و بعد كتب بسیاری زیادی در طول تاریخ راجع به احكام و ابعاد حج نوشته شده است كه به عنوان نمونه می‌توان از كتبی مثل صهبای حج از جوادی آملی، حج در قرآن و حدیث از محمد ری شهری و اسرار و مناسبك حج از محمد تقی حكیم و .. یاد كرد.

فهرست مطالب

عنوان  ………………………………………………………………….. صفحه

كلیات

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۱

تبیین موضوع …………………………………………………………………………………………. ۳

اهمیت و ضرورت موضوع ………………………………………………………………………. ۳

پیشینه موضوع ……………………………………………………………………………………….. ۴

پرسشها وفرضیات ………………………………………………………………………………….. ۵

چكیده ……………………………………………………………………………………………………. ۶

فصل اول : حج از نظر لغوی واصطلاحی انواع آن

حج در لغت …………………………………………………………………………………………….. ۸

حج در اصطلاح ………………………………………………………………………………………. ۹

شرافت زمانی حج…………………………………………………………………………………….. ۹

اهمیت و آثار حج …………………………………………………………………………………….. ۱۰

انواع و اقسام حج و عمره ………………………………………………………………………… ۱۳

تمتع از نظر لغوی واصطلاحی ………………………………………………………………….. ۱۴

كیفیت حج تمتع ……………………………………………………………………………………….. ۱۴

حج افراد ………………………………………………………………………………………………… ۱۷

حج قران…………………………………………………………………………………………………. ۱۸

عمره مفرده و تمتع ………………………………………………………………………………….. ۱۸

عمره از نظر لغوی و اصطلاحی ………………………………………………………………… ۱۹

عمره مفرده و اعمال آن …………………………………………………………………………… ۲۰

میقات احرام عمره مفرده …………………………………………………………………………. ۲۰

فرق عمره مفرده با عمره تمتع ………………………………………………………………….. ۲۱

نتیجه ……………………………………………………………………………………………………… ۲۲

فصل دوم : سیمای حج از دیدگاه قرآن

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۲۴

واژه حج در قرآن ……………………………………………………………………………………. ۲۴

تاریخ مكه ………………………………………………………………………………………………. ۲۷

نامهای مكه: ……………………………………………………………………………………………. ۲۹

۱-   مكه ………………………………………………………………………………………………….. ۲۹

۲-   بكه …………………………………………………………………………………………………… ۲۹

۳-   بیت العتیق …………………………………………………………………………………………. ۳۰

۴-   بیت المعمور ………………………………………………………………………………………. ۳۰

۵-   مسجد الحرام …………………………………………………………………………………….. ۳۱

۶-   بیت الحرام ………………………………………………………………………………………… ۳۲

۷-   ام القری ……………………………………………………………………………………………. ۳۳

۸-   بلد الامین ………………………………………………………………………………………….. ۳۴

دلیل پیدایش كعبه ……………………………………………………………………………………. ۳۴

تاریخچه مبنای كعبه ………………………………………………………………………………… ۳۵

زمان ساختن بنای اولیه كعبه ……………………………………………………………………. ۳۹

وجوب و ضرورت حج……………………………………………………………………………… ۴۱

آیاتی در مورد ادله وجوب حج و عمره ……………………………………………………… ۴۱

مستطیع كیست؟ ………………………………………………………………………………………. ۴۳

۱-   استطاعت مالی …………………………………………………………………………………… ۴۴

۲-   استطاعت عقلی …………………………………………………………………………………… ۴۴

۳-   استطاعت بدنی …………………………………………………………………………………… ۴۵

۴-   استطاعت زمانی………………………………………………………………………………….. ۴۵

۵-   استطاعت امنیت …………………………………………………………………………………. ۴۵

دعوت به حج اكبر ……………………………………………………………………………………. ۴۹

محرمات

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۵۲

محرمات احرام ……………………………………………………………………………………….. ۵۲

۱- فلسفه صید ……………………………………………………………………………………….. ۵۳

كفاره صید و شكار بر فرد محرم ……………………………………………………………… ۵۵

حكم شكار كردن حیوانات دریایی و صحرایی …………………………………………….. ۵۷

حكم شكار بعد از احرام …………………………………………………………………………… ۵۹

۲- حكم جدال وفسوق كردن ……………………………………………………………………. ۶۰

كفاره جدال …………………………………………………………………………………………….. ۶۰

۳- حرمت مباشرت…………………………………………………………………………………… ۶۱

قرآن اثر اجتناب از محرمات را چنین بیان كرده …………………………………………. ۶۲

واجبات

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۶۶

طواف …………………………………………………………………………………………………….. ۶۷

احكام طواف …………………………………………………………………………………………… ۶۷

سعی صفا و مروه …………………………………………………………………………………… ۶۸

احكام صفا و مروه ………………………………………………………………………………….. ۷۰

عرفات ……………………………………………………………………………………………………. ۷۱

وقوف در مشعرالحرام …………………………………………………………………………….. ۷۳

رمی جمرات ……………………………………………………………………………………………. ۷۶

قربانی ……………………………………………………………………………………………………. ۷۸

فلسفة قربانی ………………………………………………………………………………………….. ۷۸

۱-   كمك رسانی به اهل حجاز یك اصل می باشد. ……………………………………….. ۷۹

۲-    قربانی از شعائر الهی است. ……………………………………………………………….. ۷۹

۳-   كمك به مستمندان و سیركردن آنها ……………………………………………………… ۸۰

۴-   رسیدن به تقوای الهی …………………………………………………………………………. ۸۱

حلق و تقصیر كردن ………………………………………………………………………………… ۸۲

فضیلت حلق ……………………………………………………………………………………………. ۸۳

حكم حلق و زمان آن ……………………………………………………………………………….. ۸۴

نتیجه ……………………………………………………………………………………………………… ۸۵

فصل سوم : فلسفه حج

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۸۸

۱- فلسفه فردی و معنوی

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۹۰

بعد معنوی حج ……………………………………………………………………………………….. ۹۱

حج و كسب معرفت …………………………………………………………………………………. ۹۲

انسان و خودسازی …………………………………………………………………………………. ۹۳

عبادت حج، عبادتی بی ریاست……………………………………………………………………. ۹۶

بعد معنوی مناسك و اعمال حج و تأثیر آن بر فرد ………………………………………. ۹۷

بعضی از اسرار حج ………………………………………………………………………………… ۹۹

اسرار صفا و مروه …………………………………………………………………………………. ۹۹

راز طواف كردن ……………………………………………………………………………………… ۹۹

سرحلق ………………………………………………………………………………………………….. ۱۰۰

نتیجه ……………………………………………………………………………………………………… ۱۰۳

۲- فلسفه اقتصادی

بعد اقتصادی حج …………………………………………………………………………………….. ۱۰۵

اهداف و آثار تجاری و اقتصادی حج ………………………………………………………… ۱۰۷

دیدگاه قرآن نسبت به بعد اقتصادی حج …………………………………………………….. ۱۰۹

دیدگاه قرآن در مورد واژه منافع و نظر مفسران در آن مورد ……………………… ۱۱۲

قربانی عامل تقویت كننده اقتصاد جوامع اسلامی ………………………………………… ۱۱۴

قربانی عامل برآوردن نیاز فقیران …………………………………………………………….. ۱۱۷

نتیجه ……………………………………………………………………………………………………… ۱۱۹

۳- فلسفه اجتماعی

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۱۲۱

ویژگیهای اجتماع حج ……………………………………………………………………………….. ۱۲۲

محتوای اجتماعی حج و آثار آن ………………………………………………………………… ۱۲۳

دیدگاه قرآن نسبت به اجتماعی بودن حج …………………………………………………… ۱۲۵

خانه خدا متعلق به مردم است……………………………………………………………………. ۱۲۶

قیام جهان شمول اجتماعی مسلمانان در پرتو حج ……………………………………….. ۱۲۸

امنیت اجتماعی مسلمانان ………………………………………………………………………….. ۱۳۰

حج تراكم قوه متكثره در نقطه واحده است. ………………………………………………… ۱۳۱

نتیجه………………………………………………………………………………………………………. ۱۳۳

نتیجه گیری كلی ………………………………………………………………………………………. ۱۳۴

فهرست منابع ………………………………………………………………………………………….. ۱۳۵

دانلود فایل

چكیده:

«بالعدل قامت السموات و الارض»،قوام آسمانها و زمین به عدل است.چنانچه تعادل را از زندگی حذف كنیم، وجودی برای هستی باقی نخواهد ماند كه عدل پایه و بنیانی است كه قوام و استواری جهان به اوست.« العدل اساس به قوام العالم.»تعالی و ارتقاء جان آدمی به حیات طیبه الهی با ایجاد تعادل فردی در بستر تعامل جمعی است. تعادلی در مبدا، در مسیر و در مقصد.

توسعه ای كه در عدل است در هیچ طرح و برنامه دیگری نمی توان یافت. از آن جایی كه توسعه در اسلام تنها به معنای افزایش فیزیكی نیست و جنبه های معنوی و ارزشی نیز اهمیت دارد ، جهت گیری سیاستهای توسعه در اسلام به سمت اهداف خاصی است كه در راستا و تامین كننده هدف اصلی خلقت انسان است.انسان به خاطر همین سعه و جامعیت وجودیش، بر همه عوالم، حتی بر فرشتگان نیز برتری دارد و تنها اوست كه می تواند حامل عشق و طلب باشد.یك عارف با سعه وجودی خود با همه جهان و همه انسانها یگانه است.

قرآن كریم میفرماید: انسانی كه در اثر حیات پاكیزه ،جانش به سمت الله حركت كرد ، جاودانه خواهد بود و از ابدیت خاص برخوردار است چون عندالله می شود . این حیات طیبه باعث صعود و تكامل انسان می شود.برای تداوم حیات حقیقی و افزونی تاله آدمی، لازم است كه انسان اولاً چیزی را روی اصول علمی ببیند و ثانیاً قواعد عملی آن را بپذیرد. ظهور بركات و عنایات، مرهون رشد علمی و عملی جامعه است و امت اسلامی در پرتو ایمان و عمل صالح به این فیوضات الهی بار می یابد.حیات واقعی كه در یك فرد به جریان می افتد، با حیات دیگران نیز مشترك است. اساسی ترین مختص حیات، تعدیل و تصعید خودمحوری به سود انسان محوری است، كه رو به كمال دارد.

با صدور فرمان مقام معظم رهبری ، حضرت آیه الله خامنه‌ای مبنی بر تدوین و تنظیم برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران در چارچوب چشم انداز بلند مدت كشور (دو دهه آینده) و با عنایت به الزامات حاكم بر تحقق چشم انداز بلند مدت كشور و ویژگیهای كنونی رشد و توسعه كشور، در این پایان نامه سعی بر این است تا با طرح و تشریح كاربردی تعادل و توسعه انسانی بعنوان راهبردی به حیات طیبه الهی در كشور ایران طی دو دهه آینده از منظر عرفانی تبیین گردد.

 مقدمه :

سپیده مشیت دمیده، آفتاب خلقت سرزده، معمار هستی دست اندر كار آفرینشی شگفت است و … انسان از رحم غیب پای به دامان شهود می‌نهد.در جشن تولد این مولود مبارك، خدای تعالی خود صحنه آرا و میزبان است. كروبیان عالم بالا و ساكنان حرم سرّ و عفاف ملكوت را به مصلای قداست انسان فرامی‌خواند و فرمان می‌دهد تا بر او سجده برند. «فاذا سوّیته و نفخت فیه من روحی فقعوا له ساجدین فسجدوا الا ابلیس…».

شرح این حادثه بدیع كه می‌توان آن را زیباترین رویداد و پرشكوه‌ترین جلوه اراده ازلی در جهان خلقت نامید جان‌های لطیف و ارواح طیبه را كه اعجازهای بزرگ ایمان و اندیشه‌اند به اهتزاز آورده و معناهای ژرف در اندام الفاظ به سینه تاریخ سپرده‌اند. علی (ع) آن وجدان ملتهب حكمت الهی چنین به ترنم آمده:

اتزعم انك جرم صغیر      و فیك انطوی العالم الاكبر

و انت الكتاب المبین الذی         باحرفه یظهر المضمر

 و عارف رومی روح كلام علی (ع) را در قالب شعر پارسی بدین سان می‌دمد:

گر به ظاهر آن پری پنهان بود             آدمی پنهان‌تر از پریان بود

نزد عاقل آن پری گر مضمر است         آدمی صدبار خود پنهان‌تر است

راستی كه آدمی زاده طرفه معجونی است و این راز وجود و پری پنهان باید سیمرغ آسا بال و پر آراید تااز محیط جاذبه ملك و طبیعت بیرون رفته و بر قله فاف «دنی فتدلی» نشیند و در هاله مغناطیس خود چنان مجذوب شود كه بیش از دو هلال با مبدأ اعلی فاصله نداشته باشد و به افتخار «ابیت عند ربی یطعمنی و یسقینی» نائل آید.

انسان را حیوان ناطق یعنی جانور گویا می‌شناسیم،  لكن با این فرق كه او را دارای قوه و منّه و لیاقت و قابلیتی می‌یابیم كه هر گاه آن دارایی را به فعلیت برساند، انسان حقیقی و واقعی خواهد بود. یعنی انسان واقعی و حقیقی در عرف عرفان آن كسی است كه به فعلیت رسیده است و متصف به صفات ربوبی ومحاسن اخلاق و محامد آداب است وگرنه همان حیوان ناطق یعنی جانور گویا است.

آدم حقیقت انسانیت است كه جامع و مظهر ذات و جمع اسماء و صفات الهی است كه عالم خلق و آفرینش ظهور آن‌ها محسوب می‌شود. و به این اعتبار آینه حق و خلق است و  چون غرض از ایجاد، معرفت حق بوده و هیچ یك از مراتب وجود، استعداد آن را ندارند كه حق را به نحو كمال و تمام بشناسند مگر انسان،بدین دلیل حقیقت انسانی، غایت ایجاد نیز هست و آفرینش محفوظ به بقا و دوام اوست. و هرگاه كه این نوع از میان برخیزد – دوره عالم نیز به سر می‌رسد و دور آخرت آغاز می‌شود كه رجوع آفرینش است به اسم اول كه مصدر وجود است. حقیقت انسانی كه كون جامع و آینه جمال و مظهر صفات قهر و لطف الهی است و به اعتبار خلافت و جانشینی خدا به ناچار باید دارای تمام اوصاف مستخلف باشد.

چون عقل اول را آفرید، سی صد و شصت نوع از انواع كمال در او ظاهر گشت و حق تعالی بر حسب استعداد و قوه عقل اول، چهل وشش هزار هزار نوع و ششصد هزار نوع و پانصد و شش هزار نوع از انواع كمال و فیض وجودی بر او افاضه كرد و به مقتضای این فیضی بخشی‌ها عوالم متعددی خلق شد و انتشار فیض از عقل اول به اختیار صادر نگشت بلكه از راه فیضان سرزد.

در درون ما نیروهایی است كه اگر به كار گرفته شوند و رودهایی است كه اگر رهبری شوند و غنچه‌هایی است كه اگر شكفته شوند، ما را به وسعت‌ها و رشدها و حركت‌هایی می‌رسانند و سیراب و شاداب می‌نمایند. در حالیكه غفلت از این نیروها و رها كردن آن‌ها ما را به ركود و ایستایی می‌كشانند و همین است كه رسول باید ما را یادآوری كند و آگاه سازد.و این ما هستیم كه باید به این سرمایه‌ها و اندازه آن‌ها پی ببریم و آن‌ها را به جریان بیندازیم و زیانش را جبران كنیم كه گفته‌اند: رحم اله من عرف قدر نفسه * انسان سرمایه‌های زیادتری دارد. انسان فرزند تمام هستی است و تا بی نهایت راه در پیش دارد. لذا باید طوری تربیت شود كه در تمام این عوالم و در تمام این مسیر بتواند چه بكند و چگونه بماند و چگونه برود. باید مرزها را برداریم و دیوارها را بشكنیم و با این دید وسیع به هستی و به انسان نگاه كنیم و انسان را به عظمتی بشناسیم كه این هستی را زیر پا دارد.

فهرست مطالب
عنوان                                                                                                             صفحه

چكیده……………………………………………………………………………………

مقدمه…………………………………………………………………………………….

فصل اول – تعادل………………………………………………………………………

- تعاریف لغوی و اصطلاحی…………………………………………………………..

- عدل……………………………………………………………………………………

- معنای اعتدال………………………………………………………………………….

- معنای عدالت………………………………………………………………………….

- واژه‌هایی كه با عدل پیوند معنایی دارند…………………………………………..

- استقامت……………………………………………………………………………….

- قصد……………………………………………………………………………………

- قسط……………………………………………………………………………………

- وسط……………………………………………………………………………………

- توسط…………………………………………………………………………………..

- تعادل…………………………………………………………………………………..

- تعادل در مقصد (تعادل در خداشناسی)…………………………………………….

- عدل الهی………………………………………………………………………………

- عدل خدا در خلقت جهان……………………………………………………………

- تعادل در خلقت انسان……………………………………………………………….

- تعادل در مبدأ (تعادل در خودشناسی)……………………………………………..

- ضرورت تعدیل در قوای طبیعی تحت فرماندهی عقل…………………………….

- نشانگرهای رفتار و شخصیت متعادل……………………………………………….

- مراحل وصول به تعادل………………………………………………………………

- تعادل جسمانی………………………………………………………………………..

- تعادل عقلانی (اجتماعی)…………………………………………………………….

- تعادل روحی (معنوی)……………………………………………………………….

- ارتباط و نحوه تأثیر امور جاری و موظف و ویژه در یكدیگر………………….

- نشانه‌های عدم تعادل و سلامتی در امور مذكور…………………………………..

- در امور جاری (فردی)………………………………………………………………

- در امور اجتماعی……………………………………………………………………..

- در امور ویژه (معنوی)……………………………………………………………….

- تعادل در مسیر (تعادل در فرمان خداشناسی)……………………………………..

- تعادل در شریعت و طریقت و حقیقت…………………………………………….

- صراط مستقیم…………………………………………………………………………

- تعادل در انسان كامل………………………………………………………………..

- انسان كامل صاحب مقام برزخ البرازخ است………………………………………

- مقام برزخیت كبری = تعادل در بین غیب مطلق و شهادت مطلق………………

- تعادل اسمایی (اسماء جمالی و جلالی)…………………………………………….

- تعادل در تشبیه و تنزیه……………………………………………………………..

- عقل حد واسط ربوبیت و عبودیت………………………………………………….

- تعادل در دو قوه عقل عملی و نظری………………………………………………

- تعادل در دو جنبه یلی الخلقی و یلی الحقی……………………………………….

- تعادل در علم و عامل………………………………………………………………..

- تعادل در عقل و قلب (عشق)……………………………………………………….

- تعادل در اقبال و ادبار قلب…………………………………………………………

- تعادل در خوف و رجاء……………………………………………………………..

- تعادل در قبض و بسط……………………………………………………………….

- یقین به خداوند موجب اعتدال آدمی می‌شود………………………………………

- تعادل در هیبت و انس………………………………………………………………

- ادب پرهیز از افراط و تفریط……………………………………………………….

- تعادل در فرق و جمع (جمع الجمع)……………………………………………….

- تعادل در رضا و غضب………………………………………………………………

- تعادل در رتق و فتق…………………………………………………………………

- تعادل در انبساط……………………………………………………………………..

- تعادل در فناء…………………………………………………………………………

- تعادل در تسلیم و تفویض…………………………………………………………..

- تعادل در توكل……………………………………………………………………….

- تعادل در خلوت و جلوت……………………………………………………………

- تعادل در دنیا و آخرت………………………………………………………………

- برخی از نتایج ایجاد تعادل در انسان……………………………………………….

- فصل دوم – توسعه…………………………………………………………………..

- تعریف لغوی و اصطلاحی……………………………………………………………

- توسعه از دیدگاه فلسفی……………………………………………………………..

- توسعه فرهنگی………………………………………………………………………..

- منظور از خلقت بشر، ظهور استعدادات نهانی است……………………………….

- تجلی شهود الهی تابع استعدادات است……………………………………………..

- هدف از خلقت تحقق تمامیت انسان است…………………………………………

- استفاده از تمام قوا (توسعه انسانی)………………………………………………..

- توسعه وجودی از منظر قرآن………………………………………………………..

- توسعه از منظر عرفان…………………………………………………………………

- نبوغ عرفانی…………………………………………………………………………..

- محورهای توسعه الهی………………………………………………………………..

- اهداف توسعه………………………………………………………………………….

- گسترش علم و عقل یكی از اهداف توسعه………………………………………..

- مبانی توسعه…………………………………………………………………………..

- شاخصه‌های توسعه الهی………………………………………………………………

- انسان با ایمان، انسان توسعه یافته قرآنی…………………………………………..

- مظهر اهتداء و ضلالت قلب انسان است (شرح صدر و ضیق صدر)……………..

- قلب المؤمن عرش الرحمن (توسعه دل)……………………………………………

- علایم توسعه وجودی…………………………………………………………………

- شرح صدر……………………………………………………………………………..

- علامت شرح صدر دستیابی به حلم است……………………………………………

- انس……………………………………………………………………………………

- انبساط…………………………………………………………………………………

- من انسان كامل من فراگیر است……………………………………………………

- وسعت نظر عارف…………………………………………………………………….

- سرور…………………………………………………………………………………..

- راه‌های افزایش توسعه وجودی……………………………………………………..

- پذیرش توحید راه اساسی افزایش ظرفیت روانی………………………………….

- خداخواهی……………………………………………………………………………..

- طی مراتب كمال در انسان كامل…………………………………………………..

- سیر و سلوك…………………………………………………………………………

- عبادت (عبودیت)…………………………………………………………………….

- تقوی مایه شرح صدر و گسترش دل……………………………………………….

- گستردگی ظرفیت روانی و حلم نتیجه علو همت است…………………………..

- شكر……………………………………………………………………………………

- عوامل مؤثر در ایجاد ظرفیت روانی………………………………………………..

- مظاهر توسعه وجودی………………………………………………………………..

- سلوك فردی………………………………………………………………………….

- سلوك جمعی………………………………………………………………………….

- نتایج توسعه وجودی…………………………………………………………………

- تنگی و فراخ قبر تابع انشراح صدر و عدم آن است………………………………

- نتیجه گیری…………………………………………………………………………..

- فصل سوم – حیات طیبه در ایران ۱۴۰۰ (ه.ش)………………………………….

- تعریف حیات معقول…………………………………………………………………

- عبور از مراحل خام «حیات طبیعی محض» به مراحل حیات معقول…………….

- حیات………………………………………………………………………………….

- طیب…………………………………………………………………………………..

- حیات دنیایی و زندگانی طیب………………………………………………………

- حیات طیبه……………………………………………………………………………

- حیات طیبه بهره مؤمن صالح………………………………………………………..

- اركان حیات طیبه…………………………………………………………………….

- حیات طیبه انسان را به كجا می‌رساند؟…………………………………………….

- راه رسیدن به عزت چیست؟………………………………………………………..

- معنای صعود و شرح معراج………………………………………………………….

- عمل صالح واسطه ارتقاء ارواح طیبه……………………………………………….

- نشانه‌ها و ویژگی‌های حیات طیبه………………………………………………….

- سیمای حیات طیبه نزد پیشوایان معصوم…………………………………………..

- ایران در سال ۱۴۰۰ (ه.ش)………………………………………………………….

- نتیجه گیری…………………………………………………………………………..

- Abstract……………………………………………………………………………………………….

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………….

دانلود فایل

مقدمه

معاشرت نیكو بستگی به علم و تعلیم و حلم و تربیت نیكو و عمل صالح ، صبر و تحمل و مهر و محبت و اخلاق حسنه دارد . آنكه علمش بیشتر و تربیتش نیكو تر است عملش صالح تر است و مطمئنا از رذائل اخلاقی همچون خشم و شهوت ، بخل و حسادت ، افراط و تفریط و عصبیت و تكبر و خود بینی به دور است . در این حالت چنین شخصی نه تنها از سلامت جسم وروان برخوردار است بلكه معاشرانش نیز از این چشمه فیاض بهره كافی می برند ، و معاشرت با چنین فردی سعادت دو دنیا را به همراه دارد .
از پیامبر ( ص ) روایت شده :
« مومنی كه با مردم می آمیزد و آزار آنها را تحمل می كند در پیشگاه الهی اجرش بزرگتر است از آن مومنی كه با مردم آمیزش ندارد و بر اذیت آنها صبر نمی كند . »
درباره معاشرتهای اجتماعی ، حضرت علی ( ع ) در توصیه خود به فرزندشان امام مجتبی ( ع ) چنین فرمود :
« به اتكاء روابط دوستانه و رفاقت صمیمانه ، حق برادرت را ضایع مكن ، چه در زمینه تضییع حقوق ، روابط دوستی نابود می شود و آنكس كه حقش را تباه ساختی ، برای تو برادر نخواهد شد . »
روابط افراد با همدیگر در كلیه سطوح اجتماعی ، باید رفتاری برادرانه و دوستانه باشد همراه با عدل و انصاف ، تا بقاء و دوام یابد و البته در سایه چنین معاشرتهایی جامعه رو به تكامل و امنیت و سعادت پیش می رود . البته هرگز نمی توانیم با تمام افراد جامعه رفتاری برادرانه داشته باشیم مگر اینكه به فرموده خداوند در قرآن كریم گوش جان دهیم و دستورات ایشان را آمیزه گوش خود نماییم .

كلیات

تبیین موضوع

 از آنجایی كه آدمی بالطبع موجودی اجتماعی است و به صورت اجتماعی زندگی می كند و زندگی فردی آن تقریبا امكان پذیر نمی باشد آداب معاشرت و روابط اجتماعی در اسلام دارای اهمیت مضاعفی است و قرآن كتابی است كه برای هدایت بشر آمده لذا در تنظیم روابط بین انسان و خدا ، انسان با طبیعت و انسان با انسانهای دیگر او را یاری می كند و به بیان دستوراتی برای تحسین روابط اجتماعی می پردازد كه این آداب گاهی جنبه حقوقی دارد و گاهی جنبه اخلاقی ما بنا داریم در این رساله آداب معاشرت را مورد بررسی قرار داده ، شأن نزول ، نظرات مفسران و روایاتی كه در بیان آیات آمده است را مورد كنكاش قرار دهیم .

اهمیت و ضرورت موضوع

 انسان در همه عرصه ها به روابط و معاشرت با یكدیگر نیازمند است ، اقتصاد ، سیاست و … در برقرری ارتباط در این حوزه ها به معاشرت می پردازد و اكنون سوال اساسی آن است كه چگونه باید این ارتباط انجام بپذیرد از آنجا كه همه در عرصه های مختلف نیازمند به ارتباط و معاشرت هستند و باید این معاشرت و ارتباط بر طبق دستور دین و قرآن باشد و پژوهش در این موضوع ضروری است و اهمیت بسیاری دارد ما در این رساله به این موضوع می پردازیم .

انگیزه انتخاب موضوع

 با توجه به اینكه در معاشرتها خیلی از مسائل رعایت نمی شود و از سوی دیگر اسلام به آداب معاشرت صحیح تأكید كرده است ما به بررسی این مساله می پردازیم و امیدواریم كه در رفع مشكلات اجتماع مؤثر باشیم .

 پیشینه موضوع

 چون معاشرت و ارتباط از آغاز خلقت انسان بین افراد رایج بوده است قرآن به عنوان كتاب هدایت ، در آیات زیادی به آن پرداخته است . همچنین در روایات نبوی هم از آن بحث شده است بدین روی این دو ، منبع مهم برای بررسی مسائل مورد بحث ما شناخته می شوند . در تبیین پیشینه باید نخستین پیشینه ها را در موضوعات مطرح شده در كتب تفاسیر و كتب اخلاقی جستجو نمود كه به تدریج در این مورد كتب مستقلی تألیف یافته است و در دوران اخیر نیز این موضوع بیشتر مورد توجه قرار گرفته است كه می توان به برخی از كتب مستقل در دوران معاصر اشاره نمود . ازجمله : اخلاق معاشرت ( جواد محدثی ) ، اخلاق و معاشرت در اسلام ( علی قائمی )

فهرست

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………….  ۱

كلیات…………………………………………………………………………………………………….. ۲

تبیین موضوع …………………………………………………………………………………………… ۲

اهمیت و ضرورت موضوع…………………………………………………………………………… ۲

انگیزه انتخاب موضوع ………………………………………………………………………………… ۲

پیشینه موضوع ………………………………………………………………………………………….. ۳

سؤالات ………………………………………………………………………………………………….. ۳

روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………. ۳

فرضیه ……………………………………………………………………………………………………. ۴

چكیده ……………………………………………………………………………………………………. ۵

فصل اول ………………………………………………………………. ۶

الف : شناخت لغوی …………………………………………………………………………………. ۷

۱- معاشرت ……………………………………………………………………………………………. ۷

۲- روابط………………………………………………………………………………………………… ۹

ب : كاربرد قرآنی ……………………………………………………………………………………. ۱۱

۱- معاشرت ……………………………………………………………………………………………. ۱۱

۲- روابط ……………………………………………………………………………………………….. ۱۲

ج : شناخت حوزه معاشرت انسان ………………………………………………………………. ۱۵

الف : معاشرت اختیاری …………………………………………………………………………….. ۱۵

ب : معاشرت اضطراری ……………………………………………………………………………. ۱۵

الف : معاشرتهای نیك ………………………………………………………………………………. ۱۶

۱- خردمند و كریم ………………………………………………………………………………….. ۱۶

۲- خوش اخلاق ……………………………………………………………………………………… ۱۶

۳- صادقان …………………………………………………………………………………………….. ۱۶

ب : معاشرتهای بد …………………………………………………………………………………… ۱۷

۱- كافران ……………………………………………………………………………………………… ۱۷

۲- استهزاء گران دین ……………………………………………………………………………….. ۱۸

۳- فاسقان ……………………………………………………………………………………………… ۱۸

۴- عصیانگران ………………………………………………………………………………………… ۱۹

چگونگی معاشرت …………………………………………………………………………………… ۱۹

حفظ عزت انسانی در روابط و معاشرت ………………………………………………………. ۲۰

اعتدال در معاشرت ………………………………………………………………………………….. ۲۱

د : هدف از معاشرت ……………………………………………………………………………….. ۲۱

هـ : انواع معاشرت ………………………………………………………………………………….. ۲۲

فصل دوم ………………………………………………………………. ۲۴

بخش اول : آداب معاشرت در حوزه عمومی ………………………………………………… ۲۵

الف : آداب وارد شدن به خانه …………………………………………………………………… ۲۶

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۲۶

استیذان …………………………………………………………………………………………………… ۲۶

امنیت و آزادی در محیط خانه ……………………………………………………………………… ۲۹

كنترل نگاه ………………………………………………………………………………………………. ۳۳

چشمهای بی بها ……………………………………………………………………………………….. ۳۳

۲-  آداب سلام و تحیت …………………………………………………………………………… ۳۶

اهمیت سلام نمودن در قرآن ……………………………………………………………………….. ۳۶

اهمیت سلام نمودن در سنت ……………………………………………………………………….. ۳۷

كیفیت سلام وتحیت ………………………………………………………………………………….. ۳۹

فلسفه سلام كردن …………………………………………………………………………………….. ۴۰

آداب فقهی سلام كردن ………………………………………………………………………………. ۴۲

لزوم پاسداری از این سنت اسلامی  ………………………………………………………………. ۴۳

۳- آداب غذا خوردن ………………………………………………………………………………. ۴۵

بخش دوم : بررسی معاشرت در حوزه مسلمانان …………………………………………….. ۴۸

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۴۹

بررسی معاشرت مسلمانان از دیدگاه قرآن ………………………………………………………. ۴۹

۱- مسالمت و بخشش ………………………………………………………………………………. ۵۰

۲- فرو بردن خشم  و احسان ……………………………………………………………………… ۵۳

۳- دوری از تكبر و فخر فروشی ………………………………………………………………….. ۵۵

۴- پرهیز از بدگویی و عیب جویی ……………………………………………………………….. ۵۶

۵- صداقت …………………………………………………………………………………………….. ۵۹

۶- دوری از تمسخر و گمان بد ……………………………………………………………………. ۵۹

بررسی معاشرت مسلمانان از دیدگاه روایات ……………………………………………………. ۶۳

اعتدال ودوری از حسادت وتملق …………………………………………………………………. ۶۳

حق مسلمان بر مسلمان ………………………………………………………………………………. ۶۵

محبت , مهم ترین عامل در معاشرتها …………………………………………………………….. ۶۶

انفاق مال برای رضای محبوب ……………………………………………………………………… ۷۰

بخش سوم : آداب معاشرت در حوزه خانواده و خویشاوندان …………………………… ۷۳

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۷۴

۱- آداب معاشرت با والدین و فرزندان …………………………………………………………….. ۷۵

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۷۵

الف – آداب معاشرت با والدین …………………………………………………………………… ۷۶

معاشرت با والدین از دیدگاه قرآن ………………………………………………………………… ۷۶

وظایف فرزندان ……………………………………………………………………………………….. ۷۶

دقت فوق العاده در احترام به پدر و مادر ………………………………………………………… ۷۹

احسان به والدین ………………………………………………………………………………………. ۸۰

دعا برای پدر و مادر ………………………………………………………………………………….. ۸۲

معاشرت با والدین از دیدگاه روایات …………………………………………………………….. ۸۵

معاشرت با پدر از دیدگاه روایات …………………………………………………………………. ۸۶

حق پدر بر فرزند ……………………………………………………………………………………… ۸۶

معاشرت با مادر از دیدگاه قرآن ……………………………………………………………………. ۸۷

معاشرت با مادر از دیدگاه روایات ………………………………………………………………… ۸۸

هشدارها در مورد والدین ……………………………………………………………………………. ۸۹

نیكی به والدین در حیات و ممات ………………………………………………………………… ۹۱

افضل اعمال در ارتباط با والدین …………………………………………………………………… ۹۱

اقسام پدران …………………………………………………………………………………………….. ۹۱

 پیامبر ( ص ) و حضرت علی ( ع ) دو پدر این امت اسلامی  ……………………………. ۹۲

ب – روابط و وظایف متقابل والدین به فرزندان………………………………………………… ۹۵

بررسی وظایف والدین و فرزندان از دیدگاه قرآن ……………………………………………… ۹۵

بررسی وظایف  و حق فرزند از دید گاه روایات ………………………………………………. ۹۹

محبت به فرزند ………………………………………………………………………………………… ۹۹

اجرای عدالت ………………………………………………………………………………………….. ۱۰۰

توجه بیشتر به دختر …………………………………………………………………………………… ۱۰۱

ب : آداب معاشرت زوجین ……………………………………………………………………….. ۱۰۲

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۱۰۲

بررسی معاشرت زوجین از دیدگاه قرآن …………………………………………………………. ۱۰۳

۱- وفاداری به پیمان ازدواج ……………………………………………………………………….. ۱۰۳

۲- مودت و مهربانی و ایجاد آرامش ……………………………………………………………… ۱۰۳

۳- حفظ و پوشانیدن عیوب یكدیگر ……………………………………………………………… ۱۰۶

ادای حقوق یكدیگر …………………………………………………………………………………… ۱۰۷

معاشرت نیكو ………………………………………………………………………………………….. ۱۱۶

هدایت و فضاسازی معنوی …………………………………………………………………………. ۱۱۸

حق همسر در روایات ……………………………………………………………………………….. ۱۱۹

نظر ابن مسكویه رازی درباره معاشرت با همسر ( زوجه ) ………………………………….. ۱۲۰

۳- آداب معاشرت در حوزه خویشاوندان …………………………………………………….. ۱۲۲

بررسی معاشرت در حوزه خویشاوندان از دیدگاه قرآن ………………………………………. ۱۲۳

۱- رعایت تقوای الهی ……………………………………………………………………………….. ۱۲۳

۲- صله رحم …………………………………………………………………………………………… ۱۲۳

۳- احسان ………………………………………………………………………………………………. ۱۲۴

۴- انفاق …………………………………………………………………………………………………. ۱۲۶

معاشرت با خویشاوندان از دیدگاه روایات ………………………………………………………. ۱۲۹

قطع رحم از دیدگاه قرآن ……………………………………………………………………………. ۱۳۰

زیان كاران واقعی ……………………………………………………………………………………… ۱۳۴

اهمیت صله رحم در اسلام…………………………………………………………………………… ۱۳۶

قطه رحم نشانه فسق …………………………………………………………………………………. ۱۳۷

اولو النهی از دیدگاه پیامبر ( ص ) ………………………………………………………………… ۱۳۸

عاقبت قطع از دیدگاه روایات ……………………………………………………………………… ۱۳۹

ائمه معصومین ( ع ) مصداق اولوالارحام ………………………………………………………… ۱۳۹

آداب معاشرت با ارحام هم كیش ………………………………………………………………….. ۱۴۱

۴- آداب معاشرت برادران و خواهران …………………………………………………………. ۱۴۳

انواع نسبت ……………………………………………………………………………………………… ۱۴۳

انواع اخوت …………………………………………………………………………………………….. ۱۴۳

بررسی معاشرت با خواهران و برادران نسبی و رضاعی از دیدگاه روایات ……………….. ۱۴۴

رعایت حقوق خواهران و برادران …………………………………………………………………. ۱۴۴

بخش چهارم : آداب معاشرت در حوزه مرتبطان غیر خویشاوند ………………………… ۱۴۵

الف : معاشرت با همسایگان ………………………………………………………………………. ۱۴۶

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۱۴۶

معاشرت با همسایگان ………………………………………………………………………………… ۱۴۶

انواع همسایه و حقوق آنها ………………………………………………………………………….. ۱۴۹

حق همسایه از دیدگاه روایات ……………………………………………………………………… ۱۴۹

روابط همسایگان و حقوق آنان بر یكدیگر ………………………………………………………. ۱۵۱

حد همسایگی ………………………………………………………………………………………….. ۱۵۲

عاقبت همسایه آزاری ………………………………………………………………………………… ۱۵۲

رفتار با همسفر ذمی ( صاحب بالجنب ) ………………………………………………………… ۱۵۳

پرهیز از مصاحبت بعضی از هم نشین ها ………………………………………………………… ۱۵۳

۲- معاشرت با دوستان ……………………………………………………………………………… ۱۵۵

آداب معاشرت در حوزه دوستی …………………………………………………………………… ۱۵۵

آیین دوست یابی از نظر دیل كارنگی …………………………………………………………….. ۱۵۸

آیین دوست یابی از دیدگاه قابوسنامه و حكما و بزرگان …………………………………….. ۱۵۹

لقمان حكیم و وصیت او به پسرش پیرامون دوستی …………………………………………… ۱۶۰

صفات و ویژگیهای دوست خوب در اسلام …………………………………………………….. ۱۶۰

آداب رفاقت ……………………………………………………………………………………………. ۱۶۴

۳- معاشرت با معلمان و مربیان …………………………………………………………………… ۱۶۶

معاشرت با مربی از دیدگاه قرآن …………………………………………………………………… ۱۶۶

معاشرت با مربی از دیدگاه روایات ……………………………………………………………….. ۱۶۸

لزوم دقت در انتخاب استاد …………………………………………………………………………. ۱۶۹

۴- معاشرت با مومنان و برادران دینی ………………………………………………………….. ۱۷۱

الف – اصلاح بین مردم و عدالت ورزی ………………………………………………………… ۱۷۱

ب- اخوت و تقوی …………………………………………………………………………………… ۱۷۳

د- برآوردن نیازهای مومنان …………………………………………………………………………. ۱۸۱

۵- معاشرت با مسئولان و نهادهای اجتماعی ………………………………………………….. ۱۸۴

الف – رعایت حقوق متقابل ………………………………………………………………………… ۱۸۴

ب- حفظ وحدت و نظم عمومی ………………………………………………………………….. ۱۸۵

ج- پیروی از فرمانروایان صالح ……………………………………………………………………. ۱۸۶

د- عدم توجه به گزارش فاسقان …………………………………………………………………… ۱۸۷

رعایت ادب گفتار دربرابر پیامبر ( ص ) …………………………………………………………. ۱۸۹

بخش پنجم : آداب معاشرت در حوزه غیر مسلمانان ……………………………………….. ۱۹۲

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۱۹۲

اصل عدم تسلط كفار بر مسلمانان …………………………………………………………………. ۱۹۲

انواع كافران …………………………………………………………………………………………….. ۱۹۳

كفار غیر محارب ( غیر جنگنده ) ………………………………………………………………….. ۱۹۳

احسان به كفار غیر حربی ……………………………………………………………………………. ۱۹۴

معاشرت با كافران غیر حربی ( سالم ) …………………………………………………………… ۱۹۴

تعادل در روابط با كافران غیر حربی ……………………………………………………………… ۱۹۶

تعادل در محبت ……………………………………………………………………………………….. ۱۹۶

نهی از دوست داشتن والدین كافر از دیدگاه قرآن …………………………………………….. ۱۹۷

معاشرت با كافر ذمی …………………………………………………………………………………. ۲۰۱

چگونگی معاشرت با اهل ذمه ………………………………………………………………………. ۲۰۵

معاشرت با كافران حربی از دیدگاه قرآن ………………………………………………………… ۲۰۶

مبارزه با كفر ……………………………………………………………………………………………. ۲۰۹

مقاومت درجنگ با كفار  ……………………………………………………………………………. ۲۱۰

خلاصه و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………… ۲۱۵

همنوع دوستی ولی نه به هر بها …………………………………………………………………….  ۲۱۵

فصل سوم : جایگاه ، آثار و پیامدهای معاشرت …………………………… ۲۱۷

بخش اول : انسان موجودی اجتماعی …………………………………………………………… ۲۱۸

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۲۱۸

آیا انسان بالطبع اجتماعی است …………………………………………………………………….. ۲۱۹

اجتماعی شدن فرد ……………………………………………………………………………………. ۲۲۲

بخش دوم : جایگاه روابط اجتماعی از نظر اسلام …………………………………………… ۲۲۴

بخش سوم : آثار روانشناختی آداب معاشرت ………………………………………………… ۲۲۸

اهمیت گفتار در ارتباطات …………………………………………………………………………… ۲۲۹

الف : تاثیر گفتار ………………………………………………………………………………………. ۲۳۱

ضرورت توجه به سطح مخاطب در گفتار ……………………………………………………….. ۲۳۲

ب : تاثیرات رفتاری ………………………………………………………………………………….. ۲۳۸

عدم افشای « اسرار » یا گفتار بیرون از حد تحمل …………………………………………….. ۲۳۹

انطباق كردار با گفتار شرط اصلی تاثیر گفتار ……………………………………………………. ۲۴۰

نقش معاشرت در برآوردن نیازهای اساسی ……………………………………………………… ۲۴۲

نیاز به محبت …………………………………………………………………………………………… ۲۴۳

نیاز به بستگی و تعلق به گروه ……………………………………………………………………… ۲۴۴

نیاز به بیان و ابراز خود ………………………………………………………………………………. ۲۴۵

نقش معاشرت در رشد اجتماعی …………………………………………………………………… ۲۵۵

نقش معاشرت در توسعه ارتباط با دیگران ………………………………………………………. ۲۵۶

نقش معاشرت در رشد اخلاقی …………………………………………………………………….. ۲۵۷

رشد و توسعه تمایلات به گروهها و موسسات اجتماعی …………………………………….. ۲۵۹

نقش معاشرت در احساس نشاط وسرزندگی ( شادمانی و سرور ) ……………………….. ۲۶۴

خلاصه و نتیجه گیری فصل ……………………………………………………………………….. ۲۶۵

نتیجه رساله …………………………………………………………………………………………….. ۲۶۷

منابع و مأخذ ………………………………………………………………………………………….. ۲۷۰

دانلود فایل